ევროკავშირის უმაღლესი კომისარი უსაფრთხოებისა და საგარეო ურთიერთობათა საკითხებში, ქეთრინ ეშტონი საქართველოს  ცენტრალურ აზიაში დიპლომატიური ტურის დაწყებამდე ეწვევა, რომელიც 26-30 ნოემბერს შედგება. საქართველოში ვიზიტის ფარგლებში ის პრემიერ-მინისტრ ბიძინა ივანიშვილსა და პრეზიდენტ მიხეილ სააკაშვილს შეხვდება.

ქეთრინ ეშტონმა ტურნეს დაწყებამდე გარკვეული განცხადებები უკვე გააკეთა და  როგორც ის ამბობს, საქართველოს პრემიერ-მინისტრმა, ბიძინა ივანიშვილმა საგარეო პოლიტიკის გამოწვევებზეც უნდა იფიქროს. ამის შესახებ მან რადიო „თავისუფლებასთან“ საუბრისას განაცხადა და პოლიტიკური ფიგურების დაპატიმრებაზეც გააკეთა კომენტარი.

„ჩვენ მოწმე გავხდით დიდი პოლიტიკური გადაწყვეტილებისა, რომელიც საქართველომ მიიღო, ასე ვთქვათ, დემოკრატიული ტრანზიციის. მე ვეტყვი პრემიერ ივანიშვილს - ჩვენ მივესალმებით იმ ფაქტს, რომ ამდენ ძალისხმევას ახმარს ქვეყნის წინაშე მდგარი ეკონომიკური გამოწვევების გადალახვას და რომ მას ჭირდება, ასევე, იფიქროს ქვეყნის წინაშე მდგარ საგარეო პოლიტიკის ზოგ გამოწვევებზეც. ამასთანავე, მან უნდა უზრუნველყოს, რომ ყველაფერი, რასაც აკეთებს, განსაკუთრებით მართლმსაჯულების კუთხით, გაკეთდეს ღიად და გამჭვირვალედ.

ასევე ვეტყვი პრეზიდენტ სააკაშვილს, რომ მისი მემკვიდრეობა უკვე იგრძნობა საქართველოში და მნიშვნელოვანია, მან გააგრძელოს მჭიდრო თანამშრომლობა ახალ მთავრობასთან. მნიშვნელოვანია, მან უბიძგოს საქართველოს წინსვლისაკენ იმ საკითხებში, რომელთა რწმენაც მას აქვს. განსაკუთრებით, რა თქმა უნდა, ევროკავშირთან ურთიერთობის კუთხით. ურთიერთობისა, რომელიც, მე მჯერა, როგორც ჩვენთვის, ისე ქართველებისათვის ძალზე მნიშვნელოვანია“,- განაცხადა ეშტონმა.

როგორც ჩანს, დასავლეთის თვალში კვლავ ბუნდოვანია, ის რაც საქართველოში ხდება. საქართველოს საგარეო პოლიტიკის რამდენიმე მნიშვნელოვან საკითხზე ექსპერტი გოგი ხუციშვილი გვესაუბრება.

ბატონო გოგი, ბრიუსელში სამთავრობო დელეგაციის ვიზიტის შემდეგ გაკეთდა განცხადებები, რომ საქართველოსთან მიმართებაში კითხვები აღარ არსებობს და ყველაფერი გარკვეულია. თუმცა, ევროკავშირის უმაღლესი კომისრის განცხადებაში კვლავ იგივე პათეტიკა იგრძნობა...

- რა თქმა უნდა, ეს ყველაფერი ემყარება იმას, რომ ევროპასა და ამერიკაში ჩამოყალიბებულია ერთი შეფასება ჩვენი რეალობისა და სულ სხვა რეალობაა, ჩვენთვის, ამ პროცესში უშუალოდ მონაწილე ადამიანებისათვის.

ისინი იმ რეალობის მიხედვით აფასებენ, რომელიც აქვთ თავიანთი ინფორმაციით, ანალიზით და ლობისტური ჯგუფების მუშაობის შედეგად. იყო უკიდურესი შეშფოთება რასმუსენის, მოწოდება ბარუზოსი, რომ არ იყოს სელექციური სამართალი. შემდეგ იყო ბიძინა ივანიშვილთან შეხვედრა, შეხვედრის შემდეგ კი პრესკონფერენციაზე ხაზგასმა, რომ საქართველოსთან კითხვები აღარ არსებობდა და ყველაფერი გაირკვა. ახლა კი ქეთრინ ეშტონის ეს განცხადება იმაზე მეტყველებს, რომ კითხვები ჯერ კიდევ რჩება.

მათი შეფასებით, წინა ხელისუფლება არის მაინც ნორმალური ხელისუფლება, რომელიც დემოკრატიას აშენებდა, ჰქონდა შეცდომებიც, მაგრამ შემდეგ ძალაუფლება დაუთმო სხვა ძალას, გადავიდა ოპოზიციაში და ახლა მას უმრავლესობა ავიწოებს.

ქვეყნის შიგნით კი სხვა შეფასებებია - რომ ეს იყო დამნაშავე ხელისუფლება, რომელიც უნდა წასულიყო. რომელმაც არჩევნები იმიტომ კი არ წააგო, რომ ხალხი ივანიშვილის დაპირებებმა მოხიბლა, არა, ხალხმა წერტილი დაუსვა ქვეყნის იმ გზით განვითარებას, საითაც სააკაშვილის დროს მიექანებოდა, ანუ დიქტატურას.

ხელისუფლება ტიპიურ შუააზიურ რეჟიმად ყალიბდებოდა, თუმცა ახერხებდა, ეს ყველაფერი სხვანაირად მიეწოდებინა დასავლეთისათვის. დღეს ამიტომაც უკვირთ მათ.

ამის მიუხედავად, ფაქტია ის, რომ ევროპული სასამართლოები სავსეა საქართველოდან წასული სარჩელებით. ამის გარდა არსებობს სწორედ ევროპული სტრუქტურების უმკაცრესი დასკვნები ადამიანთა უფლებებთან დაკავშირებით და ბოლოს და ბოლოს, საქართველო პირველია მთელ ევროპაში პატიმრების რაოდენობით. ეს ფაქტები არაფერზე მეტყველებს და მათთვის არაფერს ნიშნავს?

- არჩევნების წინ ვიყავი აშშ-ში. როდესაც ციხის კადრები გავრცელდა, კარნეგის ცენტრშიც და სახელმწიფო დეპარტამენტშიც უჭირდათ დაჯერება, რომ ეს ერთეული შემთხვევები არ იყო და ამ ყველაფერს სისტემური ხასიათი ჰქონდა. მათ თვალწინ ედოთ ფაქტები, მაგრამ ეგონათ გადახვევა და შეცდომა და არა სისტემის შემადგენელი კომპონენტი.

როგორ ფიქრობთ, ბიძინა ივანიშვილმაც ლობისტური ჯგუფების მეშვეობით უნდა დაარწმუნოს დასავლეთი, რომ პოლიტიკურ დევნასთან არ გვაქვს საქმე და ქვეყანას დამნაშავე რეჟიმი მართავდა?

- სააკაშვილის ლობისტური ჯგუფები ცდილობენ აჩვენონ, რომ ეს არის პოლიტიკური დევნა და ანგარიშსწორება და ასეთი წნეხის ქვეშ არიან. ხელისუფლება ცდილობს  დაამტკოცოს, რომ ყველაფერი სამართლის დაცვით ხორციელდება და სინამდვილეში ეს პოლიტიოკური დევნა არ არის.

კარგია რომ ჩამოდის ქეთრინ ეშტონი, აქ უფრო მეტ ხალხს შეხვდება და საზოგადოების აზრს და განწყობას დაინახავს. სასურველია, რომ ვინც არ უნდა ჩამოვიდეს, არა მხოლოდ ხელისუფლების და ოპოზიციის წარმომადგენლებს, არამედ საზოგადოების წარმომადგენლებსაც შეხვდეს, საზოგადოებამ საკუთარი ხედვა უნდა მიაწოდოს ამ ადამიანებს.

ამის გარდა, ჩვენი დიპლომატია უნდა მუშაობდეს ძალზე პროფესიონალურად. მესმის, რომ ბევრი ელჩი ჯერ კიდევ წინა ხელისუფლების მიერ დანიშნულია და საკმაოდ რთული პირობებია, მაგრამ დრო არ ითმენს.

როდესაც საგარეო ასპარეზზე ბერკეტები კვლავ ძველ ხელისუფლებას რჩება, საჭიროა გაძლიერდეს საგარეო საქმეთა სამინისტროს მუშაობა და სამწუხაროდ, ამას ჯერჯერობით ვერ ვხედავ. ვერ ვხედავ იმ საგარეო ძალისხმევას, რომელიც დაუპირისპირდებოდა მთელ იმ მანქანას, რომელიც ჯერ კიდევ მუშაობს ახალი ხელისუფლების საწინააღმდეგოდ.

კიდევ ერთი საგარეო  მიმართულება  რუსეთთან ურთიერთობის დარეგულირებაა. როგორც ხელისუფლება აცხადებს, პირველი ნაბიჯები უკვე გადაიდგა, თუმცა საპასუხოდ დუმილი ისმის...

- ეს არ არის მნიშვნელოვანი ნაბიჯები, ეს არის ჯერ დასაწყისი და არ ნიშნავს, რომ ქართული პროდუქციისთვის ბაზარი გაიხსნა. შესაძლოა, ერთჯერადად რაღაც ექსპორტი განხორციელდეს, მაგრამ ეს ჯერ არ არის ის პროცესი, რომელიც რეალურად ნიშნავს საქართველოს მიერ რუსული ბაზრის ათვისებას. ამოცანა კი სწორედ ეს არის.

ეს პროცესი ორმხრივი უნდა იყოს. ჯერჯერობით, ჩანს ის, რომ წინადადებები არის ერთი მხრიდან, მაგრამ რუსეთი ჯერ არ მოდის დიალოგზე. ისეთ დიალოგზე, რომელიც მართლა მნიშვნელოვანი ხელშეკრულებით შეიძლება დამთავრდეს.

მნიშვნელოვანია ისიც, რომ მსოფლიო სავაჭრო ორგანიზაციის წევრობა რუსეთს გარკვეულ ვალდებულებებს აკისრებს, რომელიც ქვეყნებს შორის სავაჭრო ურთიერთობებს გულისხმობს, ანუ ეს თემა  მოგვარებადია... ამის გარდა, დასავლეთის მოთხოვნაც არის საქართველო-რუსეთს შორის ურთიერთობების დარეგულირება. საქართველოს უკვე ჰყავს სპეციალური წარმომადგენელი რუსეთთან ურთიერთობის საკითხებში, გაკეთდა განცხადება, რომ მზად არის ურთიერთობის დარეგულირებისათვის...

- ველოდები, როდის ჩაერევა ევროპა უფრო აქტიურად ამ პროცესში, როგორც მრჩეველი და როგორც შუამავალი. მოლოდინი მაქვს, რომ რაკი დასავლეთი ამით დაინტერესებულია, ევროპა აუცილებლად ჩაერევა ამაში. გერმანია გარკვეულ ინტერესს იჩენს და რაღაც წინადადებებია, შვერიცარია ხომ ისედაც არის ოფიციალური შუამავალი, მაგრამ მთავარია, რომ როგორიც არ უნდა იყოს ევროპის დახმარება, ეს მაინც ორმხრივი პროცესია და რუსეთის მხრიდანაც უნდა წამოვიდეს ინტერესი.

მე ვმონაწილეობ ქართულ-რუსულ საექსპერტო დიალოგში და ვიცი მოსკოვური ინტელიგენციის, აკადემიური წრეების განწყობა, რომლებიც დაინტერესებულები არიან, რომ  საქართველოსთან ურთიერთობის ნორმალიზება მოხდეს, რომ გავლენა მოახდინონ პოლიტიკურ პროცესებზე. ეს ამბავი უნდა გამოვიყენოთ..

ამ წრეებს შეუძლიათ გავლენის მოხდენა რუსეთის პოლიტიკაზე?

- რა თქმა უნდა, სახელოვნებო და სამეცნიერო წრეები გავლენას ახდენენ სახელმწიფო პოლიტიკაზე, ანუ ჩვენ მათთან უნდა განვავითაროთ ურთერთობები.

თუმცა ამ ეტაპზე რა განცადებაც რუსეთის მხრიდან გაკეთდა, ეს არის ის, რომ სიამოვნებით მიგვიღებდნენ დსთ-ში...

- რუსეთი ამ შემთხვევაში სწორხაზოვანია და პირდაპირ ამბობს, რა უნდა შენგან. მას უნდა, რომ შენ დაბრუნდე მისი გავლენის სფეროში. იმასაც კი არ ამბობს, სანაცვლოდ საქართველოს რაც სთავაზობს...

რაც არ უნდა შემოგვთავაზონ სანაცვლოდ, ეს საქართველოს ინტერესებში არ შედის, რადგან ნატოსა და დსთ-სკენ მიმავალი გზები საპირისპირო მხარესაა...

- რა თქმა უნდა, ჩვენ ამაზე ვერ წავალთ, თუმცა გასარკვევია, საერთოდ რა დონეზე შეიძლება ურთიერთობების აღდგენა... რაც შეეხება დსთ-ს, ეს თემა ჩვენთვის პრიორიტეტული არ არის და სჯობს, ამ განცხადებას იგნორირება გავუკეთოთ.

თუმცა, იქიდან გამომდინარე, რომ რუსეთთან დიპლომატიური ურთიერთობის აღდგენა შეუძლებელია, აფხაზეთისა და სამხრეთ ოსთის გამო, ვემხრობი პოზიციას, რომ ვილაპარაკოთ ამ ტერიტორიების გარდა სხვა ყველაფერზე. ჩვენ შეგვიძლია ლაპარაკი ეკონომიკაზე, კულტურაზე სპორტზე, მეცნიერებაზე, განათლებაზე.

ოდესღაც ამ სფეროებში საკმაოდ მჭიდრო ურთიერთობები იყო. თქვენ, როგორც საექსპერტო დიალოგის მონაწილე, ალბათ ფლობთ ინფორმაციას, რუს ხალხს ახსოვს ეს ურთიერთობები?

- ახალგაზრდობას არა, მაგარამ საშუალო ასაკის ადამიანებს ახსოვთ და ემხრობიან ურთიერთობების გაღრმავებას.

ამიტომ, სჯობს, არ ველოდოთ ლავროვი რას გვეტყვის - უნივერსიტეტი უნივერსიტეტთან, ცალკე - სამოქალაქო ურთიერთობები, კარგია გაიხსნას სავაჭრო წარმომადგენლობები...

პოლიტიკოსებისგან რომ ამაზე მწვანე შუქი გვქონდეს, ჩვენ თვითონვე, სამოქალაქო საზოგადოების წევრები საკმაოდ ბევრს გავაკეთებდით.  მჯერა, რომ ამ ყველაფერში დასავლეთიც დაგვეხმარება, მაგრამ მთავარი მაინც ორმხრივი ურთიერთობებია.