ექსპერტი ნიკა ჩიტიძე იმ პოლიტიკოსებისა და ექსპერტების სიაში მოხვდა, რომლის წინააღმდეგაც თავის დროზე კონტრდაზღვერვის თანამშრომლები ჩვენების მიცემას ჯაშუშობაში ბრალდებულ სამხედრო ექსპერტს ვახტანგ მაისაიას აიძულებდნენ. თუმცა, ნიკა ჩიტიძე იმთავითვე საკუთარი პროდასავლური ორიენტაციის გამო დაკავებასა და რუსეთის სასარგებლოდ ჯაშუშობაში ბრალის წაყენებას გამორიცხავდა. For.ge ნიკა ჩიტიძეს ესაუბრა.  

დაკავებისას ვახტანგ მაისაიას ცნობილი პოლიტიკოსების, საქართველოში მომუშავე  დიპლომატებისა და ექსპერტების წინააღმდეგ ჩვენების მიცემას აიძულებდნენ. სამშობლოს ღალატში დადანაშაულებულ პირთა სიაში კახა ლომაიას, გელა ბეჟუაშვილის, თორნიკე შარაშენიძის და სხვათა გვერდით, თქვენი გვარიც ფიგურირებს. იმ დროს რატომ გაუჩნდათ შეკითხვები თქვენს მიმართ სამართალდამცავებს?

- ბატონ მაისაიასთან მაკავშირებდა ახლო ურთიერთობა, მას ილიას უნივერსიტეტიდან ვიცნობდი. იქ ერთად ვკითხულობდით ლექციებს, საქართველოს უნივერსიტეტშიც ვკითხულობდით ლექციებს. აქედან გამომდინარე, ერთმანეთთან ნორმალური ურთიერთობა გვქონდა. ამიტომ, შესაძლებელია, ყოფილი ხელისუფლების წარმომადგენლებს აინტერესებდათ, რა ურთიერთობა გააჩნდა ვახტანგ მაისაიას სხვადასხვა ადამიანთან, მათ შორის, ჩემთან. მხოლოდ და მხოლოდ ეს უნდა ყოფილიყო იმის მიზეზი, რომ ჩემი გვარი მოხვდა იმ სიაში. როგორც ჩანს, მისი დაკავებისას აინტერესებდათ, ვინმე ხომ არ იყო პოტენციური ჯაშუში. მეტსაც გეტყვით, მე და ვახტანგი ერთად ვაპირებდით გამგზავრებას კონფერენციაზე. იგი მაისში დააკავეს, თუმცა სადღაც ივნისში გერმანიასა და ბულგარეთში ერთად ვიყავით მიწვეულნი და ერთმანეთს ვურეკავდით ვიზის საკითხებთან დაკავშირებით. ამიტომ ყველასთან, ვისთანაც ბატონ ვახტანგს ჰქონდა გარკვეული ურთიერთობა (მათ შორის, დიპლომატებთან), შესაძლოა, გარკვეული კითხვები გაუჩნდათ. თუ ტელეფონები ისმინებოდა, ეცოდინებოდათ კიდეც, რომ მანამდე ერთმანეთს ვუკავშირდებოდით, ერთად გვქონდა მოწვევა ორ კონფერენციაზე. ერთხელ ერთადაც ვიყავით გერმანიაში, ომის შემდგომ პერიოდში, 2008 წლის სექტემბერში.

იქ ასეთი ფორმულირებაა, რომ ვახტანგ მაისაიას ამ პირთა, მათ შორის, თქვენს, წინააღმდეგ ჩვენების მიცემას აიძულებდნენ. სიტყვა „აიძულებდნენ“ სხვა რამეს ნიშნავს, ეს იმპერატიული ბრძანებაა და არა საკითხის უბრალო შესწავლა ან კითხვების გაჩენა.

- რამდენად აიძულებდნენ, არ ვიცი, ვერაფერს ვერ აიძულებდნენ. უბრალოდ, შეკითხვები დაუსვეს ამასთან დაკავშირებით. მას სთხოვდნენ, მიეწოდებინა ინფორმაცია, თუ რამე იცოდა. როგორც ხდებოდა, ეს იყო საპროცესო გარიგება. აქედან გამომდინარე, სიტყვა „აიძულებდნენ“ შეიძლება ადვოკატის მიერ დეზინფორმაციის სახით იქნა მიწოდებული საზოგადოებისთვის. არ არის გამორიცხული, მე ვერ დავამტკიცებ ამას, მაგრამ შეიძლება აიძულო ადამიანი, როცა საფუძვლიანი ეჭვი გაქვს ვინმეზე და დამამტკიცებელი საბუთები გჭირდება. ის, რომ  დაკითხვისას მაისაიას რაიმეს ეუბნებოდნენ, ამაში ვერ ვხედავ ალოგიკურობას, რადგან ქვეყნის უსაფრთხოებიდან გამომდინარე, შესაძლოა, დამატებითი პირების დადგენა აინტერესებდათ.   

ციხის კადრებიდან გამომდინარე, რამაც არჩევნებამდე შეძრა საქართველოს მოსახლეობა და ცხადი გახადა, როგორი ძალმომრეობაც იყო ციხეებში, გამორიცხავთ, რომ, შესაძლოა, ხელისუფლება ვახტანგ მაისაიას მართლაც აიძულებდა სამშობლოს ღალატში სხვა პირთა დადანაშაულებას? მოგეხსენებათ, მაშინ ხელისუფლების სურვილი იყო, ჯაშუშად წარმოეჩინა ეს პიროვნება და, აქედან გამომდინარე, არ მოერიდებოდნენ არც სხვა ექსპერტებს და არც უცხოელ დიპლომატებს.

- მათ ინტერესში არ შედიოდა ტყუილად ვინმეს დაკავება. მოგეხსენებათ, 2009 წლის 9 აპრილიდან დაიწყო საქართველოში აქციები. აქედან გამომდინარე, პირიქით, ხელისუფლება მოერიდებოდა სიტუაციის დაძაბვას, მაგრამ შესაძლოა, გარკვეული საბუთები არსებობდა, ან სატელეფონო ჩანაწერები, რომელიც შემდგომში აჩვენეს კიდეც. აქედან გამომდინარე, წაუყენეს ბრალი ბატონ მაისაიას. ამიტომ, მათ არანაირად არ სურდათ არანაირი სისხლის სამართლის საქმის ტყუილად აღძვრა, რადგან დამატებით კითხვას გააჩენდა.

ბოლოს და ბოლოს, აღმოჩნდა, რომ მაისაია სლოვაკეთს აწვდიდა ინფორმაციას, თუმცა სლოვაკეთი ნატოს წევრი ქვეყანაა. მაშინ ორმაგი ჯაშუშობა გამოდის. ამიტომ, ორმხრივ თამაშს ჰქონდა ადგილი და საბოლოოდ ყველანი რუსეთისთვის მუშაობდნენ? პირდაპირ შეგეკითხებით, თქვენთვის რამდენად დამაჯერებელი იყო ვახტანგ მაისაიას მიმართ აღძრული ბრალი, რომელზეც იმთავითვე აღიარებდნენ, რომ ეს ჯაშუშობის შეთითხნილი ბრალდება იყო.

- იცით, რა არის? ერთი მხრივ, იქიდან გამომდინარე, რომ საკმაოდ თბილი და ნორმალური ურთიერთობა გამაჩნდა ბატონ ვახტანგთან, მეორე მხრივ, არა მგონია, ძალით ვიღაცას ბრალი წაეყენებინოს. ნამდვილად რთულია და არ ვიცი. მიჭირს თქმა, რადგან მოვისმინე ბატონი ვახტანგის რამდენიმე მოხსენება, მათ შორის, გერმანიაში 2008 წლის სექტემბერში, ძალიან კარგი პროდასავლური მოხსენება იყო, რომელიც შეესაბამებოდა საქართველოს ეროვნულ ინტერესებს. საკუთარ მოხსენებაში იგი საუბრობდა იმაზე, თუ რუსეთი როგორ უჭერდა მხარს სეპარატისტულ მოძრაობებს საქართველოში, მასალები დაურიგა კიდეც აუდიტორიას. მეორე მხრივ, შემდგომში გვახსოვს მისი აღიარებითი ჩვენება, როდესაც მან გარკვეული ბრალი აღიარა. ამიტომაც ეს ყველაფერი ერთმანეთს ეწინააღმდეგება.

თუმცა რამდენად დამაჯერებელია ეს „აღიარებითი“ ჩვენებები, ეს ცალკე თემაა. როგორც ვიცი, მას რუსეთის ჯაშუშობა არც უღიარებია. მან აღიარა, რომ სლოვაკეთის ერთ-ერთი კომპანიის თანამშრომელს აწვდიდა ინფორმაციას. თუ სლოვაკეთი ნატოს წევრი სახელმწიფოა, გამოდის, რუსეთისთვის მუშაობდა? აქ ალოგიკურობა არ არის?

- არა, ახლა ამერიკა რომ არის ნატოს წევრი სახელმწიფო და რუსეთის მთავარი გეოპოლიტიკური მოწინააღმდეგე, მე მგონი, ასეთი არავინ არ არის, მაგრამ იქაც არიან გარკვეული ჯაშუშები, რომლებიც რუსეთს ინფორმაციას აწვდიდნენ. რამდენიმე მათგანი დააკავეს კიდეც, ამიტომ შესაძლებელია, ნატოს წევრი რომელიმე სახელმწიფოს ექსპერტი, ან სამეცნიერო წრისა თუ სახელმწიფო სტრუქტურის წარმომადგენელი რუსეთზე მუშაობდეს. ყველაფერი შეიძლება, ამიტომაც მიჭირს საუბარი. მე გეუბნებით იმას, რაც ვიცი. პირადად მაქვს მოსმენილი ბატონ მაისაიას მოხსენებები, მათ შორის, საზღვარგარეთ წაკითხული მოხსენებები, რომლებიც არანაირად არ შეიცავდა რაიმე ანტიქართულ რიტორიკას, რაც შეიმჩნეოდა სხვა ე.წ. ექსპერტების ან პოლიტიკოსების გამოსვლებში, როდესაც ისინი აცხადებდნენ, რომ საქართველომ ომი დაიწყო. მეორე მხრივ, ალბათ, რაღაც სხვა დოკუმენტები არსებობდა.

ალბათ, ამ ეტაპზე აჯობებს ამ საქმის ხელახალი გამოძიება და სიტუაციის ამის შემდეგ გარკვევა.

- დიახ, ასე მგონია. ბევრი ახლა აცხადებს, რომ ეს ბრალდება შეთითხნილი იყო. თუმცა ზოგჯერ ამას პოლიტიკური ინტერესებიდან გამომდინარე აკეთებენ. ასე, ჩემზეც აცხადებენ, რომ თურმე ხელისუფლებამ სახლი მიყიდა და თურმე ნაციონალების სიით გასვლა მინდოდა და ამიტომ სახელისუფლო პოზიციას ვაფიქსირებდი.

გულახდილად რომ გვითხრათ, იმ პერიოდში არაერთხელ ჩაგვიწერიხართ და მაშინ თქვენი შეფასებები უფრო რადიკალური იყო ხელისუფლების მიმართ, თუმცა ვახტანგ მაისაიას საქმის შემდეგ თითქოს თქვენში გარდატეხა მოხდა და უფრო პროსახელისუფლო ექსპერტად მიიჩნეოდით. რით ახსნით თქვენში მომხდარ რეინკარნაციას?

- ახლა ბევრ რამეს ამბობენ, თუმცა მანამდე რა პოზიციაც მქონდა, იგივე გამაჩნია.

მაგრამ უფრო მკვეთრი არ იყო ადრე თქვენი პოზიცია?

- არაფერი მკვეთრი არ იყო. თქვენ შეგიძლიათ „გუგლში“ ნახოთ ნიკა ჩიტიძე - ვახტანგ მაისაიას შესახებ.

მაისაიაზე არ გეკითხებით. უფრო ადრე, მაისაიას საქმემდე, თქვენი პოზიცია ხელისუფლების მიმართ შედარებით მკვეთრი იყო. შემდეგ კი შეიცვალეთ. ამიტომ კითხვა ჩნდება, ვახტანგ მაისაიას საქმეც ხომ არ იყო თქვენზე ზეწოლის ერთ-ერთი მექანიზმი?

- მკვეთრი პოზიცია ნამდვილად არ მქონია, რა პოზიციაზეც ვიყავი, ისევ იმ პოზიციაზე ვრჩები. რაც არ მომწონდა, იმასაც ვამბობდი და, რაც მომწონდა, ვაღიარებდი. დღესაც ვადასტურებ, რომ რაც გააკეთა ამ ხელისუფლებამ, ამაზე თვალის დახუჭვა არ შეიძლება. მანამდეც ყოველთვის ვაფიქსირებდი, რომ რუსეთი აგრესორი იყო, საქართველოს ომი არ დაუწყია. დიდი ბოდიში, მაგრამ მაშინ სხვებს უნდა ჰკითხოთ, რომლებიც ხელისუფლებაში იყვნენ და შემდეგ ხელისუფლებიდან როცა მიდიოდნენ, ოპოზიციონრები ხდებოდნენ. სჯობს, მათ ჰკითხოთ. მე ყოველთვის ძველებურ პოზიციაზე ვდგავარ. დღესაც ხომ შეიცვალა ხელისუფლება, ისევ მხარს ვუჭერ ნაციონალურ მოძრაობას. მეტი რა გნებავთ?! ვინც შეიცვალა, იმას ჰკითხეთ, როდესაც ჯერ იძახდნენ, რომ რეფორმები ხორციელდებოდა და მერე ოპოზიციაში რომ გადავიდნენ, თურმე, რა ავტორიტარული რეჟიმი ყოფილა.         

აგვისტოს ომთან დაკავშირებით ვახტანგ მაისაიას კვლევა იყო მკვეთრი. იგი პირდაპირ ადებდა ხელს საქართველოს ხელისუფლებას და აცხადებდა იმ შეცდომებზე, რაც რეალურად იყო. სავარაუდოდ, სწორედ ამას მოჰყვა  მისი დაკავება. იზიარებთ ამ პოზიციას?

- არ ვიცი, ალბათ, არსებობს რაღაც მასალები. სასამართლო პროცესიც არ ვიცი, როგორ მიმდინარეობდა, არც ადვოკატისთვის მომისმენია, არც სახელმწიფო ბრალდებისთვის. ყოველ შემთხვევაში, მის დაკავებას ამას ვერ დავუკავშირებ, რადგან ამაზე უარესს იძახდნენ სხვები, რომ თურმე საქართველომ ომი დაიწყო. იმავეს ამბობდა აწ გარდაცვლილი კლიმიაშვილი და სხვები, მაგრამ მათთვის ხელი არავის დაუკარებია. პოლიტიკოსები გაიხსენეთ, ნინო ბურჯანაძე გამოდიოდა, ნოღაიდელიც და მათი მხარდამჭერები, მაგრამ არავინ დაუპატიმრებიათ. როდესაც აცხადებ, რომ საქართველომ ომი დაიწო, ეს არის მორალური ხასიათის დანაშაული, მაგრამ, პირველ რიგში, არსებობს სისხლის სამართლის დანაშაული. თუ შეიქმნება საგამოძიებო კომისია, რომელსაც თინა ხიდაშელი ხელმძღვანელობს, და მართლა ნეიტრალური იქნება, სხვა საქმეა, მაგრამ არა მგონია, ნეიტრალური იყოს, ალბათ, იქ იქნება წარდგენილი სიმართლე. რაც შეეხება ჩემს პოზიციას, არ შემიცვლია, დღესაც ვადასტურებ, რომ მე მიხეილ სააკაშვილის მომხრე ვარ, როგორც ექსპერტი. ამიტომაც, აზრს ვერავინ შემაცვლევინებს, განსხვავებით მათგან, რომლებიც ხელისუფლებიდან წამოსვლის შემდეგ ოპოზიციონრები გახდნენ.

ვახტანგ მაისაიასთან ერთად, უცხოელი დიპლომატების ჯაშუშურ საქმეში ჩართვა დიპლომატიურ სკანდალს არ გამოიწვევდა? რატომ მიდიოდა საქართველოს ხელისუფლება ასეთ რისკზე?

- შესაძლოა, რომელიღაც დიპლომატთან ჰქონდა ურთიერთობა. თეორიულად თუ ბატონი მაიასაია არის ჯაშუში, შესაძლოა, ვიღაცას აწვდიდა კიდეც ინფორმაციას. ვთქვათ, საელჩოს თანამშრომლებს, და ისინი შეკრულნი იყვნენ „ეფესბესთან“. ახლა სლოვაკეთი ნატოს წევრი კი არის, მაგრამ, ხომ შეიძლება, თეორიულად ვიგულისხმოთ და შესაძლოა, გარკვეული კითხვები გაჩნდეს. იქ ძალიან ბევრი კითხვის ნიშანია, რადგან, ერთი მხრივ, ბატონმა ვახტანგმა აღიარა, რომ რაღაც ინფორმაციას აწვდიდა.

მაგრამ იმდროინდელ მართლმსაჯულებაში რა ფასი ჰქონდა აღიარებებს, თქვენც ხომ კარგად იცით?!

- რა ფასი ჰქონდა?

ზეწოლას ვგულისხმობ.

- ზოგიერთი ხომ აღიარებს. დღეს, რომ ზოგიერთები ციხიდან გამოუშვეს და თქვეს, რომ იმიტომ ვაღიარე, მაიძულესო, ამას ცალმხრივად არ უნდა შევხედოთ. ის კი იტყვის, მაიძულებდნენო და შესაძლოა, მართლაც არსებობდა გარკვეული საფუძველი. ციხის სკანდალს რაც შეეხება, რასაც თქვენ ამბობთ, ცალკეულმა ადამიანებმა, რომლებმაც სინდისს მიაფურთხეს, თუ დანაშაული ჩაიდინეს, ეს არ ნიშნავს, რომ ეს სახელმწიფო პოლიტიკა იყო. ასე გუანტანამოს ციხეშიც ბევრ ტყვეს აწამებდნენ, მაგრამ ეს ნიშნავს, რომ ამერიკა არადემოკრატიული ქვეყანაა და ობამა ან მანამდე ბუში ვიღაცას სპეციალურად აძლევდა ბრძანებას, რომ ადამიანის უფლებები შეელახა?!

როგორც მახსოვს, თქვენ იმთავითვე აცხადებდით, ჩემს მიმართ კითხვები არ გაჩნდებაო. საკუთარ უდანაშულობაში,  დარწმუნებული იყავით, მაგრამ, შესაძლოა, საკუთარ უდანაშაულობაში თავიდან ასევე იყო დარწმუნებული ვახტანგ მაიასაია და კიდევ არაერთი ადამიანი, რომელთაც ჯაშუშობა დააბრალეს, მაგრამ მათ მიმართ კითხვები მაინც გაუჩნდა მაშინდელ ხელისუფლებას. საიდან იყო თქვენში ასეთი დარწმუნება იმ ხელისუფლების პირობებში?

- ჯაშუშობა ყველასთვის არ დაუბრალებიათ. გულაშვილის მიმართ, რომელიც ცხინვალის რეგიონში, ოკუპირებულ ტერიტორიაზე გაიქცა და შემდგომში დააკავეს, კითხვები რა თქმა უნდა, არსებობს. საკუთარ თავში იმიტომ ვიყავი დარწმუნებული, რომ, როგორც ჩემს მოქალაქეობრივ ვალს ვასრულებდი სახელმწიფოს წინაშე, ახლაც ისევე შევასრულებ, დღევანდელი ხელისუფლების პირობებში. ჩემს აზრს არასდროს შევიცვლი, რომელი ხელისუფლებაც არ უნდა იყოს. ჩემი დარწმუნებაც ამაში მდგომარეობდა. მაისაიას საქმეზე სიმართლე გაირკვევა. ვნახოთ, მე ისიც მითქვამს, რომ მოსმენილი მაქვს მისი მოხსენებები და არანაირ საფუძველს არ იძლეოდა ეს ყველაფერი, რომ მეფიქრა, თითქოს, იგი აგენტი იყო. მეორე მხრივ, მან რაღაცები აღიარა. მე არ ვიცი, დანარჩენი, ალბათ, გაირკვევა. თუმცა არ ვიცი, კომისია რამდენად ობიექტურად იმუშავებს. ისე კი, ჩემი დარწმუნება ყოველთვის ჩემი ცხოვრების სტილიდან გამომდინარეობს.