„ირაკლი კობახიძემ პოლიტიკურ სიმაღლეებს ისე მიაღწია, რომ ფაქტობრივად, ერთ ადამიანთან ჰქონდა ურთიერთობა“, – აცხადებს for.ge–სთან საუბრისას პოლიტოლოგი რამაზ საყვარელიძე, რომელიც პარლამენტის თავმჯდომარის თავდასხმის ობიექტი გახდა. როგორც საყვარელიძე აცხადებს, არ ეთანხმება კობახიძის კონსტიტუციურ მოღვაწეობას და ქვეყნის საპარლამენტო რეპუბლიკისკენ წაყვანას, რასაც მოჰყვა სპიკერის უატაქტო განცადება ისე, რომ არ დაინტერესდა რატომ არ ეთანხმება ექსპერტი საპარლამენტო მოდელს.

for.ge რამაზ საყვარელიძეს ესაუბრა.

„ჩვენ გავიმარჯვეთ პრეზიდენტის ინსტიტუტზე და ახლა უნდა გავიმარჯვოთ სასამართლო სისტემაზე“, – ეს არის პარლამენტის თამჯდომარის განცხადება, რომელსაც საყვედურობენ, რომ ხშირად მისი განცხადებები არის ხისტი და ზოგ შემთხვევაში - არაკორექტულიც. როგორ ხსნით ირაკლი კობახიძის პოლიტიკას, რომელიც ასე კარგად ახერხებს ამომრჩევლის გაღიზიანებას? ეს არის ასაკის და ამავდროულად, გამოუცდელობის ბრალი, თუ ეს არის პოლიტიკა?

რამაზ საყვარელიძე: არასოდეს ერთი მიზეზი არ აქვს მოვლენას, მით უფრო ადამიანის ქცევას და თქვენი ჩამოთვლილი მიზეზები ერთმანეთს კი არ გამორიცხავენ, არამედ ამყარებენ. ჩემთვის ამ მიზეზებში წამყვანი არის ახალგზარდობა. ისეთ დავებში გამოუცდელობა, სადაც ზომიერება იმარჯვებს და არა რადიკალიზმი. ახალგაზრდა კაცი ისედაც რადიკალურია თავისი ასაკობრივი სპეციფიკიდან გამომდინარე, სულ ჩხუბისკენ მიუდის თავლი. მოგეხსენებათ, ახალგაზრდები უფრო აგრესიულები არიან, ვიდრე ასაკში შესული ადამიანი, რადგან წლები უფრო მშვიდობიანს ხდის ადამიანს,

მით უმეტეს, თუკი მას ამ მხრივ აკლია პოლიტიკური გამოცდილება, ანუ იმ არენაზე ყოფნის გამოცდილება, სადაც ზომიერება, ლავირება, ხუმრობა და ასეთი მეთოდები იძლევა შედეგს, რომელიც პირდაპირ დაპირისპირებას გამორიცხავს და უფრო ელასტიურ მუშაობას გულისხმობს. ირაკლი კობახიძემ პოლიტიკურ სიმაღლეებს - ჯერ პარტიის გენერალურ მდივნობას და მერე უკვე პარლამენტის თავმჯდომარეობას ისე მიაღწია, რომ ფაქტობრივად ერთ ადამიანთან ჰქონდა ურთიერთობა და ეს არ იყო საბრძოლო ურთიერთობა. მას ამ ტიპის პოლიტიკური და დიპლომატიური ბრძოლის გამოცდილება არ აქვს.

გამორიცხავთ იავნიშვილს მოსწონდეს ასეთი სტილი?

– არ გამოვრიცხავ. ამავე დროს შეიძლება ისიც იყოს, რომ ახალგაზრდა კაცია და ეს სტილი მისთვის უფრო ბუნებრივია.

გასაგებია, რომ არ აქვს პოლიტიკური ბრძოლის გამოცდილება, მაგრამ შედარებისთვის, რომ გავიხსენოთ კობახიძის წინამორბედები, რომელი პარლამენტის თავმჯდომარე გამოირჩეოდა ასეთი ხისტი და აგრესიული პოლიტიკით?

– არც ერთი. პირიქით, კობახიძისა არ იყოს, ზურაბ ჟვანია ფაქტობრივად ედურად შევარდნაძემ მიიყვანა და მოათავსა პარლამენტის თავმჯდომარის სავარძელში, მაგრამ იქამდე ზურაბ ჟვანიას ეროვნულ მოძრაობასთან და სხვა პარტნიორებთან, თუ ოპონენტებთან ბრძოლის გამოცდილება ჰქონდა. ამან ითამაშა გადამწყვეტი როლი იმაში, რომ პარლამენტის თავმჯდომარედ ყოფნის დროს, ყველა პოლიტიკური ძალა, „მოქალაქეთა კავშირიდან“ დაწყებული, მისი ოპონენტებით დამთვარებული, პატივს სცემდნენ ზურაბს და ადვილად პარტნიორობდნენ მასთან.

ზურაბ ჟვანიას პარტნიორობის პრობლემა არ ჰქონია და

ანალოგიურად, არც სხვა პარლამენტის თავმჯდომარეებს. ჟვანიას მაგალითი იმიტომ მოვიყვანე, რომ თითქოსდა რაღაცა თვალსაზრისით ჰგავს კობახიძეს, რომელიც ასევე მოიყვანეს ამ თანამდებობაზე. ჟვანია ძალიან იყო დამოკიდებული შევარდნაძეზე. წესით, ჟვანიასაც უნდა ჰქონდა იმის მცდელობა, რომ ვინც შევარდნაძეს უპირისპირდებოდა იმაზე ამხედრებულიყო და გაელაშქრა. კი ბატონო, იყო ხუმრობა, სარკაზმი, მაგრამ უტაქტობა და შეურაცხყოფა ზურაბის რეპერტუარში არ იყო. აი, სააკაშვილი, როდესაც „მოქალაქეთა კავშირის“ თავმჯდომარე იყო, მისი მხრიდან იყო ასეთი სტილი, რაზეც ჩვენ ახლა ვლაპარაკობთ - უფრო აგრესიული, მიუღებელი და რადიკალური.

კობახიძის აგრესიულობა და არაკორექტულობა რამდენად ცუდად მოქმედებს ქვეყნის იმიჯზე და რამდენად მძიმედ აისახება პარლამენტის საქმიანობაზე?

– რა გითხრათ? მე პირადად ვიცნობ კობახიძეს, ძალიან კარგად ვიცნობ მის შვილებსაც და მიყვარს. სიკეთით სავსე პიროვნება არის გია, მაგრამ ჩემს მიმართაც რამდენიმე უტაქტო გამოსვლა ჰქონდა ირაკლი კობახიძეს. ერთადერთი სურვილი მაქვს, ან არ შევამჩნიო მისი პოლიტიკური მოღვაწეობა, ან მივუთითო რა მიმაჩნია სწორად და რა არა. გარკვეული ბარიერი მომიხსნა მასთან დამოკიდებულებაში მისივე საქციელმა. ჩემს მიმართ უტაქტობა იყო მის შეფასებაში, მაშინ, როდესაც შეეძლო დაერეკა და ეკითხა მაინც.

კონსტიტუციასთან დაკავშირებით ჰქონდა ეს უატაქტო განცხადება. არ ვეთანხმები მის კონსტიტუციურ მოღვაწეობას და ქვეყნის საპარლამენტო რეპუბლიკისკენ წაყვანას, მაგრამ რატომ არ ვეთანხმები, მაგით არ დაინტერესდა, პირდაპირ გააკეთა საპასუხო დარტყმა. ასევე არ ვეთანხმები ადმინისტრირების რეჟიმში პარტიის მართვას, აქაც საპასუხოდ იყო უტაქტო განცხადება. ძალიან კეთილგანწყობილი ვარ მისადმი და მიმაჩნია, რომ ეს მოვლენები ახალგაზრდულია. მაგრამ ვინც კეთილგანწყობილი არ არის, იმისთვის კიდევ უფრო მიუღებელი იქნება კობახიძის ქცევა და კიდევ უფრო აგრესიული გახდებიან მისადმი. საპასუხო აგრესიას გააჩენს აგრესიულობა.

მაგრამ ჩვენ ვხედავთ, რომ აგრესიულობაში პარლამენტის თავმჯდომარეს ბაძავს პარლამენტის ახალგაზრდული ფრთა, თითქოს მოსწონთ ასეთ ამპლუაში საკუთარი თავი. როგორ ფიქრობთ, ნებადართულია ამ ტონალობაში საუბარი ოპონენტთან, სამოქალაქო სექტორთან და საერთო ჯამში საზოგადოებასთან?

– გეთანხმებით, რომ მოსწონთ ეს აგრესიული ტონალობა. რაც შეეხება ნებადართულია თუ არა, პოლიტიკა არის ბრძოლა, მაგრამ ყველაფერს თავისი ზომა, წონა და ადგილი აქვს. თუკი გუშინდლამდე ბესელია კარგი თანამებრძოლი იყო, დღეიდან, როცა წავიდა უმრავლესობიდან და უკვე სალანძღავი ხდება, აი ეს იაფფასიანი აგრესიულობა არის მიუღებელი, თან შიშველი აგრესიულობა, რომელშიდაც მხოლოდ აგრესია ვლინდება და სხვა არაფერი.

ანუ, კეთილგანწყობილ ტონში რომ იყოს ბესელიას კრიტიკა, ეს კიდევ მანევრი იქნებოდა და ხერხი, მაგრამ როდესაც ტონია აგრესიული და ინტონაცია არის აგრესიული, თავისთავად კრიტიკა ბევრი რამის შემცველია, მომაბეზრებელია სხვა თუ არაფერი. საინტერესო აღარ არის მათი აგრესულობა, მაგრამ ამას ვერ ხვდებიან, სწორედ იმიტომ, რომ აკლიათ როგორც პოლიტიკური, ისე ცხოვრებისეული გამოცდილება.

ამ თვალსაზრისით საპარლამენტო უმრავლესობა ორ ნაწილად არის გაყოფილი. მაგალითად, კობერიძე, კახიანი, კაკულია, ქანთარია და ა.შ. მათ ტონალობაში არ ჩანს აგრესიულობა და ასევე არიან კომუნიკაბელურები. თუ გამოვალთ იქიდან, რომ ნებადართულია აგრსეულობა, მაშინ გამოდის, რომ უმრავლესობაში არის ჯგუფი, რომელიც ამ ტაქტიკას არ იზიარებს?

– გეთანხმებით, რომ ორი ჯგუფია – აგრესიული და არააგრესიული. დიახ, თქვენს მიერ ჩამოთვლილი ადამიანები არ არიან შემჩნეული აგრესიულ განცხადებაში. ამიტომაც მათ მიმართ ნდობა უფრო მეტია საზოგადოებაში, კითხვებიც ნაკლებია და რაც მთავარია, ნდობაც მეტია, პარტნიორობის სურვილიც მეტი იქნება. ბევრ პოლიტიკოსზე ღიმილიანია დამოკიდებულება, მაგრამ ყურადღებიანი და დაფიქრებულია დამოკიდებულება კახიანის, კაკულიას, კობერიძის და სხვების მიმართ, რაც ნიშნავს, რომ მათ მიმართ არ არის კითხვები საზოგადოებაში.

ხანდახან პოლიტკაში არის სიტუაცია, როდესაც აგრესიულობა მიზანშეწონილია, ოღონდ გაუფასურდება ეს აგრესია, თუკი ყოველ წუთს გამოავლენ, თან აგრესიულობასაც თავისი ფორმა აქვს. გაბრაზდა კაკულია და მიატოვა სხდომა, რომელიც „თიბისი ბანკის“ გარშემო განვითარებულ მოვლენებს მიეძღვნა, მაგრამ არავის არ წამოუძახებია, რადგან იმდენად იშვიათია კაკულიას ასეთი ემოციურობა, დაფიქრდნენ იმაზე ე.ი. რაღაცა მოხდა.

არის შემთხვევა, როდესაც რეაქცია და მათ შორის აგრესიულობა გამართლებულია, ოღონდ ფონი უნდა. მაგრამ როდესაც ეს ხდება იმ ფონზე, როცა ყოველთვის გაბრაზებული ხარ, მაშინ შენს სიბრაზეს ფასი ეკარგება. თუ მშვიდი ხარ და ერთი–ორჯერ გაბრაზდები, ადამიანები დაფიქრდებიან რატომ ბრაზდებაო.

პოლიტიკურად რომელი ნაწილი მიიღებს საზოგადოების მხარდაჭერას 2020 წლის არჩევნებზე, აგრესიული, თუ ჯგუფი, რომელთა ქმედებაში და განცხადებაში არ შეიმჩნება აგრესია? ვიცით, რომ „ქართული ოცნება“ ახალ სახეებზე აკეთებს აქცენტირებას...

– არ გვინდა ამ პარტიის შიგნით შესვლა, თქვენ უკვე ჩამოთვალეთ საკმაოდ მკაფიოდ მათში ჯგუფები. იმისთვის, რომ დაფიქრდეს ადამიანი, შევხედოთ რა ხდება სხვა პარტიებში. „ნაციონალური მოძრაობა“ უფრო აგრესიულია, თუ იგივე „ქართული ოცნება“? ნაკლებად აგრესიულია თითქმის ყველა, მაგრამ „ნაციონალური მოძრაობა“ თავისი აგრესიულობის გამო არის ხშირად დაწუნებული. ანალოგიური მოვლენა არის ცალკეულ პოლიტიკოსთან დაკავშირებითაც – არ არის აგრესიულობა მისაღები.

არ ვიცით „ნაციონალური მოძრაობის“ როლი, მაგრამ მთაწმინდის არჩევნებზე „ევროპულმა საქართველომ“ შალვა შავგულიძის კანდიდატურა წარმოადგინა. აგრესიულობისგან მთლიანად დაცლილი პიროვნება. შეეძლოთ წარმოედგინათ მებრძოლები, იგივე გიგა ბოკერია, მაგრამ გიგა იმდენად აგრესიული იყო, რომ სააკაშვილს მოუწია მისი ეკრანიდან გაყვანა. რატომ? – წამგებიანი იყო აგრესიულობა.

თუკი მიშა ხვდებოდა, რომ წამგებიანია აგრესიულობა და ისეთ წამყვან ფიგურას, როგორიც ბოკერიაა, გვერდით გაწევს, წესით, „ქართული ოცნება“ უნდა მიხვდეს რა არის წამგებიანი და რა მომგებიანი, მიიღოს შესაბამისი გადაწყვეტილება. ისე, თუ ისევ ახალგაზრდებს მოუყრიან თავს, ისინი აუცილებლად იქნებიან აგრესიულები. მოსწონთ აგრესიულობა? - მოეწონოთ. მეორეს მხრივ, რამდენი ხანი უნდა უძახო პოლიტიკურ პარტიას ასე მოიქეცი, ან ისე მოიქეციო? ვუძახით, ვუძახით და მაინც არასწორად იქცევიან. უნდათ იყონ წამგებიანი და წააგონ.

პარლამენტის სტილში შენ უნდა აჩვენო მაყურებელს, რომ უკეთესი ხარ, ვიდრე შენი ოპონენტი და არა ის, რომ შენ ის დაჯაბნე. როცა უკეთესობა არ დაგიმტკიცებია და უბრალოდ ჩხუბობ, მერე ძალაში შედის ძველი გამოთქმა – რადგან ჩხუბობ, ე.ი. ტყუი. არადამაჯერებელი ხდება გაბრაზებული და აგრესიული ადამიანი. ამიტომ არის წმგებიანი პარლამენტში აგრესიულობა. ამიტომაც 2020 წელს „ქართული ოცნებისთვის“ წამგებიანი იქნება აგრესიულობა.