ევროპაში, კერძოდ კი ევროს ზონაში არსებულ ვითარებას კვლავ გამოეხმაურა მსოფლიოს ბანკის ექს-ვიცე-პრეზიდენტი, ბრუკინგსის ინსტიტუტის გლობალური ეკონომიკის პროგრამის დირექტორი, ეკონომიკის პროფესორი ქემალ დერვიში. განთქმული ექსპერტის აზრით, სწორედ ახლა, აგვისტოში შეიძლება გადაწყდეს ევროს ზონის ბედი.

აგვისტო ყოველთვის იყო რთული თვე ევროპის ისტორიაში. მაგრამ წელს ეს თვე შესაძლოა ევროს ზონისათვის და მსოფლიოს ეკონომიკისათვის გადამწყვეტი აღმოჩნდეს. 26 ივლისს ევროპის ცენტრალური ბანკის თავკაცმა მარიო დრაგიმ განაცხადა, რომ მისი დაწესებულება “რადაც არ უნდა დაგვიჯდეს” ევროს შეინარჩუნებს  და დაამატა, “გვერწმუნეთ, ეს საკმარისი იქნება”.

დრაგის საკმაოდ ძლიერი და ერთგვარად უპრეცედენტო განცხადება აღქმული იქნა როგორც სიგნალი, რომ ევროპის ცენტრალური ბანკი ობლიგაციების შესყიდვის პროგრამას გააგრძელებდა და აქცენტს ესპანურ ვალზე გააკეტებდა. მსოფლიოს ბირჟები ეიფორიამ მოიცვა. გერმანიის ცენტრალური ბანკის თავმჯდომარემ იენს ვაიდმანმა თავდაპირველად გარკვეული ეჭვები გამოთქვა, მაგრამ მეორე დღეს გერმანიის კანცლერმა და საფრანგეთის პრეზიდენტმა ფრანსუა ოლანდმა ერთობლივი განცხადება გაავრცელეს, რომელშიც აღნიშნეს, რომ მზად არიან “ევროს ზონის დასაცავად ყველაფრის გააკეთონ”.

ადრე მე აღვნიშნე, რომ ევროპის ცენტრალური ბანკი, რომელიც ევროპის სტაბილიზაციის ფონდთან ერთად მუშაობს, ერთადერთი მექანიზმია, რომელსაც ევროს ზონის გადარჩენა შეუძლია. მას ამის გაკეთება შეეძლო თუ მეორად ბაზარზე იტალიურ და ესპანურ ობლიგაციებს შეიძენდა და მათ სუვერენულ საპროცენტო განაკვეთებს გარკვეული დროის განმავლობაში არსებულ ზღურბლს ქვემოთ შეინარჩუნებდა.

შესაძლოა, დრაგის განცხადებას მართლაც მოჰყვეს ევროპის ცენტრალური ბანკის მიერ იტალიური და ესპანური სუვერენული ობლიგაციების შეძენა. ისეთი ადამიანი, როგორიც სენიორ დრაგია, უსაფუძვლო დაპირებას არ გააჟღერებდა. მაგრამ ამან რომ ევროს ზონის კრიზისში საბოლოო გარდატეხა შეიტანოს, სამი რამ უნდა მოხდეს.

პირველ რიგში, ობლიგაციების შეძენისას ევროპის ცენტრალურმა ბანკმა გარკვევით უნდა აღნიშნოს, რომ გადაწყვეტილი აქვს სუვერენული საპროცენტო განაკვეთი შეამციროს. ჩემი აზრით, მათი 200 საბაზისო პუნქტით შემცირება მაინცაა აუცილებელი.

იმ ქვეყნებთან მიმართებაში, რომლებიც პროგრამულ რეფორმებს ახორციელებენ, ევროპის ცენტრალურმა ბანკმა საკუთარ თავზე უნდა აიღოს ვალდებულება, შეამციროს საპროცენტო განაკვეთები ისეთ დონემდე, რომელიც პროგნოზირებადი ინფლაციის და ეკონომიკური ზრდის შესაბამისი იქნება. არასისტემური მიდგომა ნამდვილად არ იმუშავებს და კონტრპროდუქტიულიც კი შეიძლება აღმოჩნდეს.

მეორე, რაც უნდა მოხდეს, ის გახლავთ, რომ ევროს ზონის ქვეყნების ხელმძღვანელებმა სასამართლოებთან კოორდინაციაში უნდა გაატარონ ინსტიტუციონალური რეფორმები არა მარტო ევროპის სტაბილიზაციის მექანიზმის, არამედ საბანკო კავშირის შესაქმნელადაც. ცენტრალიზაცია ევროს ზონის კრიზისის მოგვარების ერთადერთი გზაა. მაგრამ მსგავსი რეფორმები ძალიან სწრაფად ვერ განხორციელდება. ამიტომაც, ევროპის ცენტრალური ბანკის როლი გადამწყვეტი გახლავთ. ევროს ზონას აღარ შეუძლია აიტანოს მუდმივი გაურკვევლობა და მაღალი რეალური საპროცენტო განაკვეთი პერიფერიულ ქვეყნებში და ამიტომაც ევროპის ცენტრალური ბანკმა მომავლისაკენ მყარი და ნდობის აღმძვრელი ხიდი უნდა ააგოს.

და ბოლოს, აკურატულად უნდა გადაიხედოს თავად სტაბილიზაციის პროგრამები. უკვე ცხადია, რომ მკაცრი ეკონომიკის ზომების გატარება თვითმკვლელობაა და სხვა არაფერი, რადგან წარმოების მოცულობის, დასაქმების და საგადასახადო შემოსავლების კლების შეუქცევადი სპირალის პროვოცირებას იწვევს.

აუცილებლად უნდა მოიკლოს ბიუჯეტის დეფიციტის შემცირების ტემპმა. გატარდეს სტრუქტურული რეფორმები, რომლებიც მხარს დაუჭერს ეფექტური მოთხოვნილების გაზრდას, რაც, თავის მხრივ, ეკონომიკური ზრდის ტემპის მატების წინაპირობაა.

თუ ევროპის ცენტრალური ბანკი ამ სამ ზომას ერთიან პაკეტად ეფექტურად გაატარებს, ევროს ზონა კრიზისიდან გამოსვლას ძალიან მალე დაიწყებს. მაგრამ ამის გაკეთება მხოლოდ მკაცრად მიზანმიმართულად უნდა მოხდეს, წინააღმდეგ შემთხვევაში მოვლენები კონტროლს აღარ დაემორჩილება.