კავკასიის ინტერნეტ მედია პრეს კლუბის სტუმრობისას „ახალი მემარჯვენეების“ ლიდერმა დავით გამყრელიძემ ჟურნალისტებთან შეხვედრისას კიდევ ერთხელ გაუსვა ხაზი საარჩევნო გარემოს ცვლილების მნიშვნელობას, ისაუბრა საკუთარი პარტიის გეგმებზე, ახალი კონსტიტუციის ხარვეზებზე და ქვეყანაში მიმდინარე პოლიტიკურ პროცესებზე. 

ახალ „ქართულ პარტიასთან“ დაკავშირებით დანარჩენი ოპოზიციური სპექტრის კომენტარი იყო: „დაველოდოთ რას გააკეთებენ“. თუმცა, საზოგადოებამ არაფერი იცის იმ 8 პარტიის გეგმებზეც, იმ შემთხვევაში, თუ საარჩევნო გარემოს ცვლილებასთან დაკავშირებით, მათი წინადადებებიც არ იქნება გაზიარებული ხელისუფლების მხრიდან?

–დამოუკიდებელი საქართველოს მთავარ გამოწვევად და პრობლემად იქცა სამართლიანი არჩევნების ჩატარება. ყველა არჩევნების შემდეგ, ყველა უცხოელი, ჩვენი ამომრჩეველი, თუ პოლიტიკური ძალები საუბრობენ იმაზე, რომ არჩევნები გაყალბდა, არ იყო თავისუფალი გარემო და ა.შ. დღეს ამ 8 პარტიის დამაკავშირებელი საკითხია საარჩევებნო გარემოს გაუმჯობესება. ჩვენ არ ვართ რაღაც ერთ პოლიტიკურ ბლოკში, ყველა ის პარტია, რომლებიც ვთვლით, რომ ყოვლად გარდუვალია საარჩევნო გარემოს გაუმჯობესება, სარჩევნო კოდექსის შეცვლა, შევთანხმდით იმ პრობლემებზე, რაც აქვს ქართულ საარჩევნო სისტემას. ძალიან კარგად გვესმის, რომ რასაც ჩვენ შევთავაზებთ ხელისუფლებას, ეს არ არის ის უკანასკნელი ვერსია, რომელიც აუცილებლად იქნება გატანილი. ჩვენ მზად ვართ კომპრომისებისთვის, მაგრამ ამ მზაობას ველოდებით ხელისუფლებისგანაც.

ჩვენ დიპლომატიურ კორპუსთანაც აღვნიშნეთ, რომ ვივლით კომპრომისების გზით, რათა მივღწიოთ საარჩევნო გარემოს გაუმჯობესებას. საერთაშორისო საზოგადოება და ყველა გავლენიანი დემოკრატიული ქვეყანა აცხადებს, რომ განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია საარჩევნო გარემოს ცვლილება მაშინ, როცა ახლოვდება გარდამტეხი საპარლამენტო არჩევნები. როცა არ უნდა ჩატარდეს ის, 2011 წლის გაზაფხულზე, თუ 2012 წლის შემოდგომაზე, ფაქტია, გამომდინარე იქედან, რომ მიღებული იქნა ახალი კონსტიტუცია, ამ არჩევნებმა უნდა უზრუნველყოს ახალი ხელისუფლების მოსვლა, ხელისუფლების ახალი პრინციპით დაკომპლექტება და შესაბამისად, ამ არჩევნებს კიდევ უფრო მეტი ყურადღება ექცევა, სამწუხაროდ, ჯერჯერობით, მხოლოდ საერთაშორისო საზოგადოების მხრიდან.

თუ ჩვენი საზოგადოებაც გაიაზრებს რამდენად მნიშვნელოვანია შემდეგი არჩევნები და ყველა ერთად შევძლებთ გარემოს გაუმჯობესებას, ხოლო შემდეგ ამომრჩევლის დარწმუნებას, რომ არჩევნების ჩატარებას აზრი აქვს, ნამდვილად მივაღწევთ წარმატებას.

ის რაზეც თქვენ  საუბრობთ თეორიაა, კომპრომისებზე როცა წახვედით, საერთოდ ვერაფერი მიიღეთ. თუ არის საკითხები, რომელსაც ვერ დათმობთ და რომელია ეს საკითხები?

–როცა ოპოზიცია კომპრომისებზე არ წავიდა და შეუვალი პოზიცია დაიკავა პრეზიდენტის გადადგომასთან დაკავშირებით, მაშინაც არაფერი გამოვიდა. ამიტომ, საუბარი, რომ ამ გზას აზრი არ აქვს, მაშინ, როდესაც არ არის ნათელი რა ალტერნატივას გვთავაზობენ ის პოლიტიკური ძალები, რომლებიც აკრიტიკებენ არჩევნების გზას, აკრიტიკებენ იმ პერსპექტივას, რომ არჩევნებით შეიძლება ხელისუფლება შეიცვალოს, ალბათ, საჭიროა, მათ მეტი არგუმენტი, ან მკაფიო გეგმა წარმოადგინონ, როგორ უნდა მოხდეს შედეგის მიღწევა. 

ჩვენ მოწმენი ვართ, წარმოუდგენელი მასშტაბის და დროის საპროტესტო ტალღისა, მაგრამ ამ ტალღამ არაფერი შედეგი არ მოიტანა და ხელისუფლებამ, მეტი ძალა და ენერგია მოიკრიბა ამის შედეგად. რა თქმა უნდა არის საკითხები, რომელიც არის ძალიან პრინციპული და ეს არის ერთი ამომრჩეველი – ერთი ხმა, რომ ამომრჩეველთა სიებში აღარ იყვნენ მკვდარი სულები, არ მოხდეს უცხოეთში გასული ჩვენი მოქალაქეებით მანიპულირება და რაც მთავარია, ტექნოლოგიურად შეუძლებელი იყოს ერთი მოქალაქის მიერ, დღის განმავლობაში რამდენჯერმე ხმის მიცემა.

ეს არის ძალიან პრინციპული საკითხი, მაგრამ როგორ მიიღწევა, იმ მეთოდიკით, რაც ჩვენ გვაქვს შეთავაზებული, თუ იქნება რაღაც ინტერპრეტაციები, ეს უკვე მომავლის საქმეა. მეორე, საარჩევნო დავები უნდა იყოს მაქსიმალურად ობიექტურად განხილული და ამ დავების განმხილვევლი სტრუქურის მიმართ უნდა არსებობდეს ნდობა. მანდატების საკითხიც მეტად პრინციპულია, რადგან ჩვენ გვაქვს ერთი მხრივ, მანდატი, რომელიც გაიცემა 3 ათასი ამომრჩევლის მხრიდან, ხოლო მეორე მხრივ, გვაქვს მანდატი, მაგალითად ქუთაისში, რომელსაც 160 ათასი ამომრჩეველი იძლევა. ეს უთანაბრობა და უსამართლობაა, რომელზეც არა მარტო ჩვენ, ოპოზიციური პარტიები ვსაუბრობთ, არამედ, საერთაშორისო დამკვირვებლების მისიებიც ხაზგასმით აღნიშნავენ, რომ არ შეიძლება ასე დარჩეს. საარჩევნო კოდექსში სულ 5 პრინციპული  საკითხია და მე–6 საკითხია, არჩევნების დროს სახელისუფლებო ადმინისტრაციული რესურსის გამოყენება.

გვახსოვს ასევე, როგორი პრობლემატური იყო პოლიცია. მაგალითად, ამ  ადგილობრივი არჩევნების დროს, ყველა რაიონში, ყველა გამგებელი და მისი მოადგილე, ერთბაშად, გავიდა შვებულებაში და მგონი დამლაგებლის დონეზე იყო დარჩენილი გამგეობები. ხოლო გამგებლები აქტიურად იყვნენ ჩართული საარჩევნო კამპანიებში. აღარაფერს ვამბობ დაშინების მექანიზმზე და თანამდებობის ბოროტად გამოყენებაზე. თუნდაც, სხავადსხვა სამსახურების და სამინისტროების მხრიდან სარეკლამო დროის ყიდვა და ამის გამოყენება პარტიული კამპანიისთვის. გარდა ამისა, აუცილებელია რომ მედია, განსაკუთრებით ტელევიზიები, ხელმისაწვდომი  იყოსყველა საარჩევნო სუბიექტისთვის.

ჩვენ ვეძებთ საუკეთესო გამოსავალს და ველოდებით ხელისუფლების მხრიდან, კეთილ ნებას, თუმცა, მხოლოდ კეთილ ნებაზეც არ ვართ დამოკიდებული და აქ საჭიროა, პარტიების, საზოგადოების და საერთაშორისო საზოგადოების მხრიდან, მაქსიმალურად, სინქრონული და თანმიმდევრული მოქმედებები, რათა ხელისუფლება იძულებული გახდეს წამოვიდეს ამ დათმობაზე.

„ქართულ პარტიასთან“ დაკავშირებით, როგორია თქვენი პოზიცია?

–კიდევ ერთხელ გავიმეორებ, მე მივესალმები პოლიტიკური ინდივიდების პოლიტიკურ სტრუქტურაში მოქცევას, რაც მნიშვნელოვანია ნორმალური პოლიტიკური პროცესების წარმართვისთვის. რაც შეხება თანამშრომლობას, ჩვენ არ ვაპირებთ არავისთან პოლიტიკურ ალიანსებში და კოალიციებში შესვლას, მაგრამ რაც შეეხება თანამშრომლობას ცალკეულ საკითხებთან დაკავშირებით, მზად ვართ ყველასთან დიალოგისთვის. სხვის მიერ დაგეგმილ პოლიტიკურ პროექტებში „ახალი მემარჯვენეები“ არ მივიღებთ მონაწილეობას, რომ ხელი არ შევუშალოთ  ამ გეგმის ავტორებს და მეორე მხრივ, ასეთი პროექტები, ხშირად, წინააღმედგობაში მოდის პარტიის გეგმებთან.

4 ნოემბერს „ფორუმი“ აპირებს ქუჩის აქციები დაიწყოს, შეუერთდებით თუ არა ამ აქციას?

–ჩვენ ვსაუბრობთ საარჩევნო გარემოს ცვლილებებზე, თითოეული პარტია, თვითონ წყვეტს რამდენ ხანს უნდა დაელოდოს, როდემდე აქვს მის მოთმინებას ვადა. „ფორუმმა“ თქვა, რომ 4 ნოემბრამდე თუ  არ დაიწყო პროცესი, მაშინ, შეიძლება აზრი არ ჰქონდეს ლოდინს და ამის შემდეგ, ალბათ, ჩამოყალიბდებიან რა ფორმით გააგრძელებენ ბრძოლას, ეს მათი უფლებაა. მე უკვე აღვნიშნე, რომ სხვის მიერ შემუშავებულ პროექტებში მონაწილეობის მიღებას არ ვაპირებთ თუ ჩვენ ჩავთვლით, რომ საჭიროა ქუჩის აქციები, ამას ჩვენ თავად ვისაუბრებთ და გვექნება საზოგადოებისთვის შეთავაზება. დღეს ამდაგვარ აქციებში მონაწილეობა „ახალ მემარჯვენეებში“ არ იხილება.

პრეზიდენტმა და პარლამენტის თავმჯდომარემ „მესიჯები“ წაგვიკითხეს და გვამცნეს, რომ ვენეციის კომისიის თავმჯდომარის, ჯანი ბუკიკიოს მიერ იყო მოწერილი, საერთოდ როგორ აფასებთ ვენეციის კომისიის დასკვნას?

–სამწუხაროდ, ოპოზიციურმა სპექტრმა ვერ მოვახერხეთ საზოგადოების შესაბამისი ყურადღების მიპყრობა საკონსტიტუციო რეფორმებისათვის, მაგრამ თავისთავად პროცესი და ცვლილებები იყო ძალიან მგრძნობიარე და მნიშვნელოვანი საკითხი.  იმის მიუხედავად, რომ ხელისუფლებამ ზაფხულში, ყველაზე შეუსაბამო დრო შეარჩია საერთო სახალხო განხილვა, გვქონდა მცდელობა, რომ საზოგადოების ინფორმირება მოგვეხდინა.

მარტო „ახალი მემარჯვენეების“ დამსახურება თუ არაა, ერთ–ერთი ჩვენც ვიყავით ვისი მოთხოვნითაც დარჩა კონსტიტუციაში ჩანაწერი ორგანული კანონის შესახებ, ხოლო კერძო საკუთრების ჩანაწერი კიდევ უფრო გაძლიერდა. ჩვენ კიდევ ერთხელ განვუმარტეთ ვენეციის კომისიას ის მზაკვრული ჩანაწერები, რომელიც გაჩნდა კონსტიტუციაში, მაგრამ მაინც ვერ მივაღწიეთ მთავარს – ბალანსს აღმასრულებელ და საკანონმდებლო ორგანოებს შორის. პრობლემა ისაა, რომ არათუ ჩვენ ვერ მივაღწიეთ, ვერ მიაღწია თავად ვენეციის კომისიამ და ვერც ჩვენმა მთავარმა სტრატეგიულმა პარტნიორმა ამერიკის შეერებულმა შტატებმაც.

შეგახსენებთ სტრატეგიული თანამშრომლობის ხელშეკრულების განხილვის ფორმატით, ჰილარი კლინტონის გამოსვლას. მაშინ, სახელმწიფო მდივანმა აღნიშნა, რომ ეს არის ერთ–ერთი სერიოზული გამოწვევა, რაც ახლა მიმდინარეობს საქართველოში და, რომ ამერიკის ადმინისტრაცია მხარს უჭერს და სრულად ეთანხმება ვენეციის კომისიის რეკომენდაციებს და მოუწოდებს ხელისუფლებას და პარლამენტს, რომ იმოქმედონ ამის გათვალისწინებით. არა და, მთავარი რეკომენდაცია იყო ის, რომ არ ყოფილიყო მიღებული სამი მოსმენით ეს ცვლილებები, სანამ საბოლოო დასკვნა არ გემოქვეყნდებოდა, მაგრამ არც ეს იქნა გათვალისწინებული.  

რაც შეეხება ვენეციის კომისიის დასკვნას, ამ დასკვნაში შავით თეთრზე წერია, ყველა ის ხარვეზი, რაზეც საუბრობდა ოპოზიცია. ანუ, სუპერსაპრეზიდენტო მოდელიდან ჩვენ გადავდივართ სუპერსაპრემიერო, მოდელზე, როცა პარლამენტი კიდევ უფრო სუსტი ხდება და მძევლის მდგომარეობაში მოგვევლინება პრემიერთან დამოკიდებულებაში. პრემიერს შეეძლება ნებისმიერი კანონი დაუკავშიროს საკუთარ ნდობას. უნდობლობის გამოცხადება კი თეორიულადაა გაწერილი, თორემ პრაქტიკულად შეუძლებელი იქნება ამ ახალი კონსტიტუციის მიხედვით, ხოლო თუ კანონი არ იქნა მიღებული, უკვე პრემიერს პრეზიდენტთან ერთად, შეუძლია დაითხოვოს პარლამენტი.

ანუ, პარლამენტი, პრემიერის მძევალი ხდება და იძულებულია პრემიერს ნდობა გამოუცხადოს, ხოლო კანონს ერთი მოსმენით 14 დღეში მიიღებენ. ეს უპრეცენდენტო შემთხვევაა და ასეთი უფლება არ ჰქონია არც შევარდნაძეს და არც სააკაშვილს აქვს იმის მიუხედავად, რომ რასაც უნდა იმას აკეთებს პარლამენტში.

ეს რომ ასე არ მოხდეს არის ამის საშუალება და ეს არის არჩევნები. თუ არჩევნებზე „ნაციონალური მოძრაობა“ უმრავლესობით არ იქნება წარმოდგენილი შემდეგ პარლამენტში, შესაბამისად, ასეთი კონსტიტუციის ამოქმედება დადგება კითხვის ნიშნის ქვეშ და იმ პარტიებს, ვინ პარლამენტში უმრავლესობით იქნებიან წარმოდგენილნი, შეეძლებათ, რომ ეს ხარვეზები გაასწორონ და მივიღოთ ბევრად უფრო დაბალანსებული სისტემა ქვეყანაში.

საარჩევნო გარემოზე მომუშავე პარტიებს ოპოზიციის მეორე ნაწილი სხვადასხვა ეპითეტებით მოიხსენიებს – „სატელიტური პარტიები“, „ხელისუფლების ორბიტაზე მყოფები“, „სისტემურები“ და ა.შ. თქვენ როგორ შეგიძლიათ მათი დახასიათება?

–მე ვცდილობ და ჩვენი მკაფიო პოზიციაა ნაკლებად ვისაუბროთ და ნაკლებად ვაკრიტიკოთ ოპოზიციური ძალები და ჩვენი დრო დავუთმოთ იმ შეცდომებზე და დანაშაულებებზე საუბარს, რომელსაც ჩვენ ყოველდღიურად ვაწყდებით ხელისუფლების მხრიდან. მე ვთხოვდი და მოვუწოდებდი ჩვენს კოლეგებს (არ მინდა რადიკალური ვუწოდო, არ ვიცი რა სიტყვა ვიხმარო), რომ მათაც იგივე გააკეთონ. ჩვენ არ გვჯერა მათი გზის, რომ გვჯეროდეს და პერსპექტივას ვხედავდეთ, „ახალი მემარჯვენეები“ ნამდვილად იქ ვიქნებოდით. ჩვენ ვერავინ დაგვაბრალებს, რომ ქუჩას ვთაკილობთ, კრიტიკულ სიტუაციებში ყველაზე რადიკალური ქმედებებისთვისაც მიგვიმართავს, როგორიც იყო შიმშილობა, 26 მაისს რკინიგზის გადაკეტვა და ა.შ. თუმცა, ჩვენ მიგვაჩნია, რომ დღეს ყველაზე სწორი სტრატეგია და ტაქტიკა ეს არის საარჩევნო გარემოს გაუმჯობესება, საზოგადოების ნდობის მოპოვება და ხელისუფლების შეცვლა არჩევნების გზით და არა რევოლუციით.

„რესპუბლიკელები“ თვლიან, რომ „ალიანსის“ აპრილის აქციების დროს ქუჩაში გასვლა შეცდომა იყო, თქვენ რას ფიქრობთ? ახლაც, თუ რომელიმე ძალა შეძლებს საზოგადოების მობილიზებას და ქუჩაში გამოყვანას, თქვენ რა პოზიციას დაიკავებთ?

–ჩვენ „მემარჯვენეები“ და პირადად მე, მაშინ, როცა უკვე „რესპუბლიკელებიც“ თანახმანი იყვნენ, ბოლო მომენტამდე თავს ვიკავებდი 9 აპრილის აქციებში მონაწილეობისგან. არა იმიტომ, რომ მიუღებელი იყო, არამედ, მეტ–ნაკლებად პროგნოზირებადი იყო ის დასასრული, როგორც დასრულდა ეს აქციები. სამწუხაროდ, ჩვენ ვერ მოვახერხეთ ირაკლი ალასანიას დარწმუნება და, როცა „ალიანსის“ ლიდერი იქ მიდიოდა, არასწორი იქნებოდა ამ პროცესში არჩართვა. თუმცა, კიდევ უფრო მეტი პრინციპულობა რომ გამოგვეჩინა ჩვენც და „რესპუბლიკელებს“ შეიძლებოდა პროცესები სხვაგვარად წარმართულიყო და ასეთი ფიასკოთი არ დამთავრებულიყო, რამაც მოიტანა ეს ნიჰილიზმი, უიმედობა და პრაქტიკულად, ხელისუფლების შეუზღუდავი მმართველობა საქართველოში.

თუ განმეორდა ჩვენ უარს არ ვამბობთ პროტესტის ამ ფორმაზე, მაგრამ ეს უნდა ემსახურებოდეს არა რევოლუციას, არამედ საზოგადოებრივი პროტესტის გამოხატვას. „ახალი მემარჯვენეები“ რევოლუციის მომხრები არასოდეს ვიყავით, რადგან კარგი არაფრის მომტანი არ არის და არც მოუტანია. და მეორე – აქცია უნდა იყოს ეფექტური და სწორად გათვლილი. მას უნდა ჰქონდეს დასაწყისი და დასასრული, ეს უნდა იყოს საზოგადოებისთვის ცნობილი და არ შეიძლება არარეალური მოლოდინების შექმნით ჩვენ საზოგადოება დავმუხტოთ და შემდეგ ისევ იმედგაცრუებული დავაბრუნოთ სახლებში. ფუჭი დაპირებები და ქუჩის აქციებზე გაუთავებელი საუბარი უფრო უარესია, ვიდრე საერთოდ უმოქმედობა.