როგორ უნდა დავიბრუნოთ აფხაზეთი და სამაჩაბლო?! ამ მიზნით საზოგადოებრივ მოძრაობა „ქართულ ოცნებაში“ კონფლიქტების მოგვარების თემატური ჯგუფი შეიქმნა, რომელიც შესაბამის კონცეფციას მოამზადებს და საკუთარ მოსაზრებებს აფხაზურ და ოსურ საზოგადოებას მიაწვდის. კონფლიქტების მოგვარების თემატურ ჯგუფს გია ვოლსკი, პაატა ზაქარეიშვილი, ლევან ლორთქიფანიძე, გიორგი ჩიქოვანი, ზურაბ ბედიანაშვილი და გიორგი ხუციშვილი ხელმძღვანელობენ. Presage.tv დაინტერესდა, როგორია პაატა ზაქარეიშვილის ხედვა კონფლიქტების მოგვარების თვალსაზრისით.    

პაატა ზაქარეიშვილი: სასიამოვნოა, რომ ახალი ადამიანები გვემატებიან, ახალი ექსპერტები. მათთან ურთიერთობა საინტერესო იქნება და რამდენიმე თვეში, ორ-სამ თვეშიც კი, შესაძლოა, საინტერესო კონცეფცია დაიდოს, რომელიც პროექტის სახით იქნება. ფართო საზოგადოებას მიეცემა საშუალება, გააკრიტიკოს, მიიღოს მისაღები და ჩამოყალიბდეს ამ კონცეფციასთან დაკავშირებით.

კონფლიქტების მოგვარების თქვენეული ხედვა როგორია?

- მე შემიძლია ჩემეული ხედვის შესახებ გითხრათ, რადგან სამუშაო ჯგუფის სახელით ვერ დაგელაპარაკებით, ჯერ არანაირი დოკუმენტი არ გვაქვს ჯგუფის სახელით. ჩემეული ხედვის გატანასა და დაცვას კი ამ ჯგუფში შევეცდები. მთავარია, რომ აფხაზებთან და ოსებთან პირდაპირი კონტაქტებით შევასუსტოთ რუსეთის გავლენები საქართველოს ტერიტორიაზე. ამის უნიკალური გამოცდილება მაქვს, დიდი ხანია, მიმუშავია და ვიცი, რომ ამის გაკეთება შესაძლებელია, თუმცა, რა თქმა უნდა, ძალიან რთული იქნება.

უნდა ამოქმედდეს სახალხო დიპლომატიაც?

- მათ შორის, სახალხო დიპლომატიაც და ეს პირველ რიგში უნდა მოხდეს, რადგან ისინი პოლიტიკოსებს არ ელაპარაკებიან. ამიტომ უფრო სახალხო დიპლომატიით შეიძლება ურთიერთობის მოგვარება. ვაჩვენოთ აფხაზებსა და ოსებს კონფლიქტის მოგვარების ახალი პერსპექტივები, ისე, რომ, მათი ღირსებაც შენახული იყოს, მათი უსაფრთხოებაც დაცულ იყოს და საქართველოს ინტერესებიც გათვალისწინებულ იქნას. აქამდე პრობლემა რა იყო? ჩვენ მათ არ ველაპარაკებოდით, არ ვთავაზობდით ჩართულობას საერთო სახელმწიფოს შექმნაში.

უნდათ კი საქართველოსთან დაბრუნება? ამდენი ხნის მანძილზე ეს შეკითხვა კვლავაც აქტუალურად რჩება.

- მე მგონი, რომ უნდათ, მაგრამ, როცა მათ მე, მოქალაქე პაატა ზაქარეიშვილი, ველაპარაკები, ეს ერთია, მაგრამ, როცა ელაპარაკები უკვე სახელმწიფოს სახელით, სულ სხვა დატვირთვისაა. დარწმუნებული ვარ, ეს მოძრაობა („ქართული ოცნება“) წარმატებას მიაღწევს იმდენად, რომ უფლება ექნება, სახელმწიფოს სახელით ელაპარაკოს აფხაზებსა და ოსებს, დარწმუნებული ვარ, უფრო თამამად წამოვლენ. მათი არჩევანი რა არის? რუსეთი და საქართველო. სხვა არჩევანი მათ არ აქვთ.

ეს გულისხმობს მათთვის ფართო ავტონომიის მინიჭებას, რაზეც „რესპუბლიკელებს“ თავის დროზე საყვედურობდნენ?

- ფართო ავტონომიას შევარდნაძე სთავაზობდა, „რესპუბლიკელები“ კი ფედერაციულ სუბიექტობას ვთავაზობდით. საერთოდ, ავტონომიას სთავაზობს ცენტრი, ფედერაცია კი უფრო მაღალია; ფედერაციულ სუბიექტთან ცენტრი დებს ხელშეკრულებას და ვეღარ ერევა მის საქმეებში, ხოლო ავტონომიას მე შენ გაძლევ და, როცა მომინდება, წაგართმევ.

ე.წ. სამხრეთ ოსეთში გამარჯვებული საპრეზიდენტო კანდიდატი ალა ჯიოევა მონანიებისკენ მოუწოდებს საქართველოს. მისი თქმით, საქართველომ უნდა მოინანიოს, რასაც პერმანენტულად აკეთებდა ე.წ. სამხრეთ ოსეთთან დაკავშირებით. უნდა მოინანიოს გამსახურდიას, სააკაშვილის გამო.
 - ეს მათი პოზიციაა.

გვაქვს კი ბოდიში მოსახდელი? ორმხრივი არ უნდა იყოს ბოდიში?

- ორმხრივი ბოდიში არ არსებობს. ბოდიში არსებობს განწყობიდან გამომდინარე.  როცა მარხვაში შევდივართ, სიტყვაზე, არ ველოდებით, რომ ვისაც ბოდიშს ვუხდით, მაინცდამაინც იმანაც მომიხადოს ბოდიში. ბოდიში არის უაღრესად მაღალი დონის, მორალური რელიგიური პასუხისმგებლობა, სხვა არაფერი. ბოდიშის მომხდელისთვის ეს არავითარი სამართლებრივი პოზიცია არ არის, გინდ მოიხდი, გინდ - არა. მე მგონია, ჩვენ საკმარისად ბევრი შეცდომა დავუშვით ოსებისა და აფხაზების მიმართ იმისთვის, რომ ვაღიაროთ ეს შეცდომები. მე მგონი, ჩვენ ამაზე უნდა წავიდეთ. ბოდიშის ცნება ზოგადად ძალიან ეფემერულია. თუ ისევ ჩავიდინე, რაც ჩემთვის მიუღებელია, რა აზრი აქვს ბოდიშის მოხდას?! მთავარია, გავიაზროთ ის შეცდომები და ნაბიჯები, რაც არ უნდა გადაგვედგა და ვთქვათ, ეს ნაბიჯები იყო არასწორი და ამიერიდან აღარ გადავდგამთ.

ბოდიშის მოხდა რისთვის სჭირდებათ ჩვენგან? ეს იმას ხომ არ ნიშნავს, რომ არ აპირებენ ჩვენთან რეალურ დიალოგს და მიზეზებს ეძებენ?

- ბოდიშის მოხდა იმისთვის სჭირდებათ, რათა დაინახონ, ქართველები მიხვდებიან თუ არა თავის შეცდომებს, მე ასე მგონია.

ჩვენთან მიმართებით თავად არ აქვთ შეცდომები დაშვებული?

- მაგრამ ისინი არ აპირებენ ჩვენთან შერიგებას. ჩვენ ვაპირებთ, ხომ? ჩვენ გვინდა მათი დაბრუნება. როგორც ადამიანებმა, უნდა მოვინანიოთ.  თუ საჭიროა, ეს ნაბიჯიც უნდა გადავდგათ. რაკი თქვა ჯიოევამ, ახლა ეგრევე ბოდიში უნდა მოვიხადოთ? ჯერ უნდა დაველაპარაკოთ ჯიოევას. ამის საშუალება არსებობს. მე, პაატა ზაქარეიშვილი კი არა, სახელმწიფო უნდა ელაპარაკოს.

კონფლიქტურ მხარეებს როცა შეხვდებით, თქვენი პირველი გზავნილი რა იქნება, თუნდაც ჯიოევასადმი?

- არსებობს უამრავი გზავნილი, და მაინც, პირველი გზავნილი ის იქნება, რომ ვეტყვით, ხომ ხედავთ, თქვენ ჩვენს გარეშე ვერ ქმნით სახელმწიფოს და ვერც ვერაფერს, ჩვენ თქვენს გარეშე კი ვერ აღვადგენთ ტერიტორიალურ მთლიანობას. მოდით, გავიაზროთ ის პასუხისმგებლობა, რომ თქვენ ჩვენს გარეშე თქვენს ინტერესებს ვერ განახორციელებთ და პირიქით, ჩვენც თქვენს გარეშე ვერ ვახორციელებთ ჩვენს ინტერესებს. დღეიდან დავიწყოთ ურთიერთობა. რაზეც შეგვიძლია, იმ თემაზე ვესაუბროთ. შეგვიძლია ხელახლა აღვადგინოთ, სიტყვაზე, ერგნეთის  ბაზრობა? - კი ბატონო.

ამ ეტაპზე თუ ხვდებით აფხაზებს, ოსებს?

- მოლაპარაკების დონეზე არა, მაგრამ შეხვედრები მაქვს. აფხაზეთიდან ახლახანს ჩამოვედი. განწყობა არასახარბიელოა, მათ არ უხარიათ და არ არიან ბედნიერები იმით, რომ რუსეთი ასე ფლობს აფხაზეთსა და ე.წ. სამხრეთ ოსეთს. ნამდვილად არ არის ასე. მაგრამ ისინი სხვა გამოსავალს ვერ ხედავენ, ისინი მარტო ხვალინდელ, ზეგინდელ დღეზე ფიქრობენ და არ ფიქრობენ, თუ რა იქნება ათი დღის შემდეგ. მათი ცხოვრება არსებობაზეა გადასული და არა - გარკვეულ პერსპექტივაზე, სახელმწიფოს მშენებლობაზე. კარგად იციან, რომ რუსეთი მათ ამის საშუალებას არ მისცემს. მაგრამ საქართველოც რომ არანაირ გამოსავალს არ აძლევს, რომ დაიწყონ ჩვენთან მოლაპარაკებები?! საიდუმლო არ არის, თუ ვისთან მქონდა შეხვედრები. თუმცა ეს არ იყო საჯარო შეხვედრები, არამედ იყო პროექტებზე საუბარი. მქონდა აფხაზურ მხარესთან შეხვედრები, სულ მალე მექნება ოსურ მხარესთან შეხვედრები.