"დე ფაქტო სამხრეთ ოსეთის საგარეო უწყება აცხადებს, რომ ოს ხალხს ეკუთვნის "აღმოსავლეთი ოსეთი" - თრუსოს ხეობა, კობის ქვაბული და ასევე - დუშეთის სოფლების ნაწილი და ეს ტერიტორიები ბოლშევიკებმა ოსი ხალხის სურვილის გარეშე გადასცეს ახლად შექმნილ საქართველოს საბჭოთა რესპუბლიკას, რაც "უკანონო ანექსია" იყო და ამას არასდროს შეეგუებიან. კონფლიქტოლოგების თქმით, ოსები ბოლო დღეებში რაღაც საეჭვოდ გააქტიურდნენ "ტერიტორიების დაბრუნების" მიზეზით და ეს ყველაფერი ნატოს მოახლოებულ სამიტს უკავშირდება და იმ მოლოდინს, რომ შესაძლოა სამიტი საქართველოსთვის ძალიან წარმატებული აღმოჩნდეს", - წერს გაზეთი "რეზონანსი" სტატიაში სათაურით ცხინვალის რეჟიმი თრუსოს ხეობაზე, კობის ქვაბულსა და დუშეთის სოფლებზე პრეტენზიას აცხადებს.

"სტრატეგიული კვლევების კავკასიური ცენტრის" ხელმძღვანელი მამუკა არეშიძე აცხადებს, რომ "აღმოსავლეთ ოსეთი" არასდროს არ არსებობდა, ეს ტერმინი რუსეთის სპეცსამსახურებში შეიქმნა ბოლო წლებში და ის პირველად ედუარდ კოკოითმა გამოიყენა რამდენიმე წლის წინ. "რატომ მოინდომეს ოსებმა ამ თემის წამოწევა? ჩრდილოეთ ოსეთში არსებობს ორგანიზაცია "დარიალი", რომელსაც რუსეთის სპეცსამსახურები მაშინ ააქტიურებენ, როცა სჭირდებათ და ეს ორგანიზაცია პედალირებდა მუდმივად თრუსოს ხეობის საკითხით. ახლა, მართალია, "დარიალი" მიჩუმათებულია, მაგრამ, როგორც ჩანს, რუსეთის სპეცსამსახურები არიან შეწუხებული, რადგან საქართველოს ხელისუფლება თრუსოს ხეობაში გარკვეულ ინფრასტრუქტუტულ მშენებლობას ახორციელებს და ეს იქითა მხარეს მყოფებს ძალიან აღიზიანებთ. ამიტომაც გააქტიურეს ამ ხეობის თემა. ასევე მოახლოებულია ნატოს სამიტი და ყოველთვის ასეა: როდესაც ჩვენი აქტიურობაა დასავლურ პოლიტიკურ სივრცეში, მაშინ ხდება აფხაზებისა თუ ოსების გამოჩენა", - აცხადებს არეშიძე, რომლის თქმით, "ეს ჰგავს ძაღლების ყეფას იმისათვის, რომ სახლთან მოახლოებული უცხო შეაშინონ", - აღნიშნავს გამოცემა.

"ეს პოლიტიკური წნეხი საქართველოზე შეიძლება მუქარადაც ჩავთვალოთ. ზოგადად, საფრთხე, რა თქმა უნდა არსებობს, მაგრამ არ მგონია, რომ ამ განცხადებებს რეალურად მოჰყვეს ახალი ე.წ. ბორდერიზაცია და ე.წ. საზღვრების გადმოწევა", - მიიჩნევს არეშიძე. ცნობისთვის, ე.წ. "სამხრეთ ოსეთის" დე ფაქტო საგარეო უწყების განცხადებით, "ბოლშევიკების გადაწყვეტილება საქართველოსთვოსთვის ოსეთის აღმოსავლეთი ნაწილი გადაეცათ, უკანონოა და ანექსიას წარმოადგენს" და "ოსები არასოდეს აღიარებენ ყველა საერთაშორისო ნორმის დარღვევით ბოლშევიკების მიერ 1921 წელს მიღებული გადაწყვეტილების ლეგიტიმურობას". დე ფაქტო ხელისუფლება "აღმოსავლეთ ოსეთად მიიჩნევს თრუსოს ხეობასა და კობის ქვაბულს. მათი თქმით, "ასევე უკანონოდ აღმოჩნდა დუშეთის რაიონში ოსებით კომპაქტურად დასახლებული ადგილები". საგულისხმოა, ჟენევის დისკუსიის 44-ე რაუნდის შემდეგ დე ფაქტო ხელისუფლებამ განაცხადა, რომ ქართული მხარისგან მოითხოვა ოსი სპეციალისტების დაშვება "აღმოსავლეთ ოსეთში მდებარე ოსური ისტორიულ-კულტურული ძეგლების" მდგომარეობის შესასწავლად". ისტორიკოსი მალხაზ ვახტანგაშვილი "რადიო თავისუფლებასთან" საუბრისას აცხადებს, რომ აღმოსავლეთ ოსეთი არ არსებობს და არანაირი ოსური კვალი არ არსებობს არათუ დუშეთისა და არაგვის ხეობაში, არამედ ე.წ. სამხრეთ ოსეთშიაც კი", - განაგრძობს გამოცემა.

"საგულისხმოა ისიც, რომ 20 ივნისს ცხინვალში ე.წ. საზღვრის დემარკაციის მიზნით კომისია შეიქმნა და ამ კომისიის მეშვეობით ცხინვალის რეჟიმის უკვე გავლებული მავთულხლართებისა და ბანერების ისევ გადმოწევას აპირებს... მამუკა არეშიძის თქმით, თუკი მიზეზად ასახელებენ იმას, რომ თრუსოსა და კობის ხეობებში ადრე ოსები ცხოვრობდნენ, ამ პრინციპით შეიძლება თქვან, ლაგოდეხის ტერიტორიებიც ჩვენიაო, იმიტომ რომ იქ არა მარტო ოსი მოსახლეობა ცხოვრობდა, არამედ ოსური სკოლების ფუნქციონირებდა. "ასევე, ამ პრინციპით, ბორჯომის ხეობაზეც შეუძლიათ პრეტენზიის გამოცხადებს, თუმცა ეს აბსოლუტურ კრეტინიზმს ჰგავს და ამიტომაც დაივიწყეს ტერმინი - თრიალეთის ოსეთიც. თრუსოს ხეობაზე მათი პრეტენზია იმითაა განპირობებული, რომ დღეს თრუსოს ხეობა მოსახლეობისგან საერთოდ დაცლილია, იქ მხოლოდ ერთი-ორი ქართველის მოსახლეა დარჩენილი. ანუ ეს ტერიტორია მათთან ახლოსაა და რაც მთავარია, მოსახლეობისგან დაცლილი - ესაა მთავარი განმაპირობებელი", - განმარტავს  მამუკა არეშიძე და დასძენს,  სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქის ყოფილ ტერიტორიებსა და თრუსოს ხეობას, ქედი ჰყოფს ერთმანეთისგან", - წერს სტატიის ავტორი.