[მანანა ნოზაძე]

ფილოსოფოსი ზაზა ფირალიშვილი მიიჩნევს, რომ პოლიტიკა ორი ხელით კეთდება. ამდენად, მას არ გაუკვირდება, თუ დაინახავს, რომ ევროპული ყაიდის ლიდერი ირაკლი ალასანია კოსტიუმსა და ფარაჯას თანაბრად მოირგებს. 

ოპოზიციური „ექვსიანი“ საარჩევნო გარემოსთვის ბრძოლაში საზოგადოების ჩართვას ითხოვს. მოხერხდება ხალხთან ინტეგრაცია, მაშინ, როცა მასმედიის წარმომადგენლებმა ეს შეთავაზება ნეგატიურად აღიქვეს?

- გარკვეული პროცესი რომ დაიწყო, ეს მნიშვნელოვანია. ახლა საჭიროა იმ ყალიბის მოძებნა, რომელშიც ეს ფორმები შეიძლება მოექცეს. „ექვსიანმა“ საზოგადოების ჩართვის იდეა წამოაყენა. ვნახოთ, საზოგადების მხრიდან რა რეაქცია იქნება. ახლა მასმედიის მხრიდან რომ ასეთი რეაქცია უნდა ყოფილიყო, ეს ბუნებრივიცაა. განა შეიძლება, დამოუკიდებელმა მასმედიამ გამოაცხადოს, რომ ხვალიდან „ექვსიანს“ უჭერს მხარს?! ამის მოლოდინი, მე მგონი, არც „ექვსიანს“ ჰქონდა. რა თქმა უნდა, შესაძლოა, საზოგადოების ცალკეულმა წარმომადგენლებმა ამ იდეას უფრო აქტიურად და ინტენსიურად დაუჭირონ მხარი.

ამით „ექვსიანის“ წევრები  ხომ არ ემსგავსებიან ნინო ბურჯანაძეს, რომელმაც „სახალხო კრებაში“ საზოგადოების ცნობილი სახეების -ნონა გაფრინდაშვილის, რეზო ესაძის, გია ბურჯანაძის ჩართვა გადაწყვიტა?

- ეს გახლავთ ის პრაქტიკა, რომელმაც საკუთარი თავი ამოწურა. კერძოდ, ცნობადი სახეებით მანიპულირების დრო დამთავრდა. თუმცაღა, ცნობად სახეებს ახლა მნიშვნელოვანი გავლენა აქვთ რეგიონებში. რეალობა ასეთია, ეს გასაგებიცაა. ამის მიუხედავად, მე ვისურვებდი, ეს მეთოდი ნელ-ნელა გადასულიყო უკანა პლანზე. ძალიან ბევრი ადამიანის საქმე პოლიტიკა არ არის. ცნობილი ადამიანები თავიანთი პროფესიის ბრწყინვალე წარმომადგელები არიან, მაგრამ აღმოჩნდებიან თუ არა პოლიტიკაში, ზედიზედ უშვებენ უხეშ შეცდომებს.

თქვენ ბრძანეთ, რომ ცნობილი სახეებით მანიპულირებამ ამოწურა ფუნქცია. ამ დროს კი ნუთუ საზოგადოების დაკვეთა არ არის, რომ ამ პარტიებთან ერთად მათთვის პატივსაცემი სახეები იხილონ?

- არა, ცნობილი სახეებით მანიპულირებამ წმინდა მორალურად ამოწურა თავი, თორემ პოლიტიკურად ჯერ კიდევ მუშაობს.

როგორ გგონიათ, მარტო მერკანტილური ინტერესების გამო დაითანხმა ორი პარტია ხელისუფლებამ და მათ „რვიანიდან“ გამოყოფა აიძულა? 

- პირადად მე ვისურვებდი, ასეთი კატეგორიული დასკვნები არ გამოგვეტანა და იოლად არ დაგვემარხა ადამიანები. მიჭირს იმის წარმოდგენა, რომ „ახლებმა“ მერკანტილური ინტერესებით გააკეთეს ეს. მჯერა, მათ გულწრფელად მიაჩნიათ, რომ მათ მიერ გადადგმული ნაბიჯი ამ სიტუაციაში ერთადერთი შესაძლო ნაბიჯია. მომავალი დაგვანახებს, რამდენად მართლები იყვნენ ისინი. შეიძლება აღმოჩნდეს, რომ მათ იჩქარეს. შესაძლოა, პირიქით, ისინი სწორ გზას დაადგნენ. ყველა შემთხვევაში, მივცეთ ადამიანებს უფლება, თავიანთი აზრი ჰქონდეთ.

მაგრამ, უსუფაშვილის თქმით, „ექვსიანიდან“ გამოყოფილმა იმ ორმა პარტიამ  ხალხის რისხვა დაიმსახურა.

- დიახ, ამაზე უსუფაშვილმაც ილაპარაკა. ხელისუფლებამ სპეციალურად შექმნა ისეთი კონტექსტი, შეგნებულად ატრიალა ისეთ კონტექსტში ის ერთი მილიონი ლარი, რომ ნებისმიერი, ვინც დათანხმდებოდა, პოლიტიკურად გაუთვითცნობიერებელი ადამიანის თვალში, იმ მილიონი ლარის ნაყიდად აღმოჩნდებოდა. სინამდვილეში, თქვენც იცით და მეც ვიცი, რომ  მილიონი ლარით არ ყიდულობენ იმ ადამიანებს. ეს არის ის ფული, რომელსაც ჩვენ ვიხდით გადასახადების სახით და ხელისუფლება ვალდებულია, ოპოზიციური პარტიები დააფინანსოს. ეს ჩვენი ფულია, მაგრამ თავისთავად, ის ვითომ შეცდომა რომ დაუშვეს (რომ ვინც ხელს არ მოაწერს, ის ვერ მიიღებს მილიონ ლარს), წმინდა სამართლებრივი თვალსაზრისით, აბსურდია. რას ნიშნავს, არ მიიღებს? თუ გადალახავს იმ ზღვარს? მაგრამ ეს თემა სპეციალურად შემოაგდეს. გაუთვითცნობიერებელ ადამიანს ყოველთვის მიაჩნია, რომ ვიღაცებს ყიდულობენ და, ვინც ამ პირობებს დათანხმდება, ის თურმე ნაყიდია. მეტსაც გეტყვით, გამორიცხული არაა, ხელისუფლებამ სპეციალურად დააგდო ეს ხმა, რათა ხელისმომწერთა რაოდენობა მცირე ყოფილიყო. უფრო მეტიც, რომ საერთოდ არ ყოფილიყო ხელისმომწერთა რაოდენობა და ჩიხში შესულიყო პროცესი. მილიონი ლარის აბსურდული ტრიალით ჩიხში შეეყვანა პროცესები.

არსებობს კი რესურსი, რომ ხელისუფლება დაელაპარაკოს „ექვსიანს“?

- სხვა გზა არ აქვს, რომ არ დაელაპარაკოს.

აბა, ახლა ხელისუფლება პრინციპზე დგას?

- რა თქმა უნდა. ლაპარაკი აუცილებლად შედგება.

„რვიანის“ დაშლის შემდეგ ნინო ბურჯანაძეს მიეცა შესაძლებლობა, განაცხადოს, რომ მისი გზა უფრო სწორი იყო და ოპოზიციური პარტიები მას ტყუილად არ ამოუდგნენ მხარში აქციების დროს...

- მისი გზა როგორი სწორიც იყო, ეს ძალიან კარგად გამოჩნდა მაისის ბოლოს და ამასთან მიბრუნებაც არ მინდა. სრულიად ნათლად გამოჩნდა, რისი მომტანიც იყო მისი გზა.

იმ შემთხვევაში, თუ ნინო ბურჯანაძემ ისურვა „ექვსეულთან“ ინტგრაცია, ხედავთ მის ადგილს „ექვსიანთან?“

- მოცემულ მომენტში მიჭირს ამის წარმოდგენა, თუმცა დაახლოებით თვენახევრისა და ორი თვის წინ ამას იოლად წარმოვიდგენდი. პირიქით, ვისურვებდი კიდევაც, ნინო ბურჯანაძე თავისი რესურსებითა და ენერგიით შეერთებოდა „რვიანს“. მას შეეძლო ამის გაკეთება. უბრალოდ, უფლება არ მაქვს, რაღაც სხვა დეტალები ვთქვა. 

თავის დროზე არასამთვარობოებმა „რვიანს“ მოუწოდეს, ხელისუფლებასთან მოლაპარაკებაზე მორატორიუმი მანამ გამოეცხადებინათ, სანამ ხელისუფლება 26 მაისის ტრაგედიის გამოძიებას არ დაიწყებდა. მართლაც, რატომ არ აქტიურობენ ოპოზიციონერები და მეტი მონდომებით არ ითხოვენ მომხდარის გამოძიებას?

- ჩვენ გვინდა, მათ ძალიან ბევრი რამ მოვთხოვოთ, როდესაც ისინი თვითონვე უსვამენ ხაზს, რომ ეს არის თემატური გაერთიანება, რომელიც არჩევნების თემაზე მუშაობს. თითოეულმა მათგანმა ცალ-ცალკე ამ თემას მიუძღვნა თავისი ძალისხმევა. ცალკე რესპუბლიკელებმა, ცალკე - თავისუფალმა დემოკრატებმა და სხვა. ჩვენ მათგან მოვითხოვთ, იქცნენ პოლიტიკურ სუბიექტად. დამიჯერეთ, ეს ძალზე მტკივნეული პროცესია. ეს არ არის მარტივი პროცესი, რომ ვუთხრათ, გადაიქეცით ერთიან პოლიტიკურ სუბიექტად.

მაგრამ ხომ არსებობს მოქალაქეობრივი პასუხისმგებლობა, რომლითაც ისინი მოვალენი არიან, აქტიურად მოითხოვონ 26 მაისს მომხდარის გამოძიება?

- დიახ, მაგრამ არა „რვიანის“ ფორმატით. არ შეიძლება, ფეხბურთელს მოსთხოვო, იყოს კარტოფილის მომყვანი. ეს სხვა ტიპის გაერთიანებაა და ჩვენ უნებურად, ჩვენი გულუბრყვილობით, ამას ვუყურებთ როგორც პოლიტიკურ სუბიექტს. არ არის ეს სუბიექტი.

როგორ გგონიათ, ეს ოპოზიციური პარტიები ბლოკად გადაიქცევიან? გაქვთ ამის მოლოდინი?

- ჯერჯერობით, ამის დიდ იმედს ვერ გამოვთქვამ, თუმცა „რვიანში“ არიან ისეთი სუბიექტები, რომელთაც აქვთ ამის შანსი. პოლიტიკური კულტურისა და პოლიტიკური ინტელექტის თვალსაზრისით, მათ აქვთ შანსი, შექმნან ბლოკი.

„რვიანში“ უფრო ინტელექტუალური სუბიექტები არიან, მაგალითად ალასანია, რომელიც დასავლეთის გზას ირჩევს და არა - ქუჩას. თუმცა ბოლო დროს არც ამას გამორიცხავს. ამ დროს კი „ქართული აკადემიის“ წევრი, რეჟისორი ნუკრი ქანთარია მათ მოუწოდებს, რომ მათ თანაბრად უნდა შეძლონ, ფრაკში გამოწყობილნი ესაუბრონ უცხოელებს, ხოლო ფარაჯა ქუჩის აქციებისას, საკუთარ ხალხთან გვერდით დგომის დროს მოირგონ. ისეთი ტიპის ევროპული ლიდერი, როგორც ალასანიაა, შეძლებს კი ორი მანტიის მორგებას - ფრაკისა და ფარაჯის?

- პოლიტიკა ეგ არის. ორი ხელით კეთდება პოლიტიკა. თუ ამას ვერ შეძლებენ, წარმატებაც არ ექნებათ.

ალასანია გესახებათ ფარაჯაში?

- რატომაც არა. უნდა ჩაიცვას კიდეც ფარაჯა, თუ საჭირო იქნება.

ქუჩის მიტინგებზე დადგება?

- რა თქმა უნდა, იმიტომ, რომ კაბინეტებში პოლიტიკა არ კეთდება. თუ საჭირო იქნა, ქუჩაში დადგომა თვითმიზანი არ არის.

ამ დროს იგი ქუჩის საკნებისგან დედაქალაქის გათავისუფლების მოსურნე იყო.

- ჩვენ გვინდა, ერთმანეთისგან დავაშოროთ ორი პოლიტიკური მეთოდი - კაბინეტური შრომა, თუნდაც კულუარული ბრძოლა და ქუჩის აქციები. ეს ყველაფერი პოლიტიკური ცხოვრების ერთიანი არსენალია. ნებისმიერი მათგანი მაშინ უნდა გამოიყენო, როდესაც ისინი საჭიროა. როცა მოლაპარაკებებია საჭირო, მაშინ ქუჩის აქციები აზრს კარგავს. ხოლო, როცა ქუჩის აქციებია საჭირო, მაშინ, შესაძლოა, მოლაპარაკებამ აზრი დაკარგოს. ეს ყველაფერი ერთი მედლის ორი მხარე, ერთიანი არსენალია. თუ კი, რომელიმე პოლიტიკოსს მედლის ორივე მხარის გამოყენება არ შეუძლია, ეს მისი ძალიან სერიოზული პრობლემაა.

კობა დავითაშვილი დაინტერესდა, ბრძოლისთვის არიან კი მზად საზოგადოების ცნობილი სახეები? კერძოდ, „პოლიტიკური“ ფეხბურთის თამაშის დროს უბრალო გულშემატკივრებად დარჩებიან თუ აქტიურ მოთამაშეებად? თქვენი აზრით, რისთვის არის მზად საზოგადოება იმ ფეხბურთის მატჩის დროს, რასაც  ქართული პოლიტიკა ჰქვია?

- ყოველ შემთხვევაში, „ექვსიანთან“ შესახვედრად მოსული ადამიანები, ვერ ვიტყვი, რომ მოვლენებს გულშემატკივრის პოზიციიდან უყურებენ. ესენი ამ პროცესებს განიცდიან, როგორც საკუთარი ბედის განმსაზღვრელს. პირადად მე ასე ვარ და ვიცი, რომ დარბაზში აბსოლუტური უმრავლესობა ასევე განიცდის ამას.

მაგრამ წარმოგიდგენიათ ისინი მარბენლებად, როგორც ეს ფეხბურთში ხდება?

- რა ვიცი, ახლა ზოგიერთმა, შესაძლოა, ივარგოს კიდეც და უფრო აქტიურად ჩაერთოს. წინასწარ რაღაცის გამორიცხვა არ შეიძლება.

26 მაისის თქვენეული ხედვა როგორია? ვიხილეთ ეს ტრაგედია. მეორე დღეს კი ხალხმა ჯილდოები აიღო ხელისუფალისგან. 

- ამის შესახებ იმდენჯერ მითქვამს, რომ 26 მაისს ისეთი სცენისკენ და მოვლენისკენ მიდიოდა და მიჰყავდა ყველაფერი, არა მხოლოდ ხელისუფლებას, არამედ რადიკალურ ოპოზიციასაც, მე მგონი, დღეს ყველა ბავშვს ესმის. რადიკალური ოპოზიცია ცდილობდა, გაეთამაშებინა ახალი 9 აპრილი, მაგრამ მან ვერ გაითვალისწინა, რომ 1989 წლის 9 აპრილის შემდეგ გასულია 22 წელი. ადამიანები უკვე სხვანაირები არიან, უფრო ფრთხილები და უფრო გონივრულად აფასებენ პოლიტიკურ პროცესებს.

ნინო ბურჯანაძემ განაცხადა, რომ არ ეგონა, საკუთარ ხალხს ხელისუფლება ასე სასტიკად გაუსწორდებოდა. 

 - იცით რა, რას იტყვიან ხმამაღლა და რას ივარაუდებენ, ეს სხვადასხვა რაღაცაა. ხელისუფლებას 26 მაისის ღამე, როგორც ჩანს, სწორედ იმიტომ სჭირდებოდა, რომ პრორუსულ ძალებზე გრანდიოზული გამარჯვებით შეხვედროდა დამოუკიდებლობის დღეს. მსხვერპლი არც ერთს უნდოდა და არც მეორეს. მსხვერპლი გამოიწვია მათმა ხისტმა დამოკიდებულობამ და სიტუაციის გაუთვლელობამ. რაც შეეხება მეორე დღის აღლუმს, გამართო აღლუმი იქ, სადაც ნამდვილად იცი, რომ ორი ადამიანი დაიღუპა და კიდევ ორი გარდაცვლილი, როგორც მერე აღმოჩნდა, თურმე სახურავზეა შეგდებული, მაპატიეთ, ეს არავითარ საზღვრებში არ ექცევა. მითუმეტეს, ჯილდოების აღება.

იმედს ვიტოვებ, რომ იმ ადამიანებმა, ვინც ჯილდი აიღეს მაშინ, უბრალოდ ვერ მოასწრეს, გარკვეულიყვნენ სიტუაციაში და მხოლოდ ამიტომ მოუვიდათ შეცდომა. რაც შეეხება ხელისუფლებას, იგი თავისი პიარ-მეთოდებით შეეცადა, სახსრები და ძალისხმევა არ დაუშურებია, რომ გადაეფარა ის მძიმე შთაბეჭდილება, რაც ჩვენზე მოახდინა 26 მაისის ღამის დარბევამ.

ალბათ არც ახლაა დაგვიანებული  მედლების დაბრუნება.

- ეს იმ ადამიანების ნებაა, მე არ შემიძლია მათ რაიმე ვურჩიო.