ევროკავშირი სომხეთის მოქალაქეებს სავიზო მოთხოვნებს მხოლოდ მას შემდეგ მოუხსნის, რაც სომხეთის ხელისუფლება საკვანძო სფეროებში მნიშვნელოვან რეფორმებს განახორციელებს.

სომხეთმა და ევროკავშირმა ვიზალიბერალიზაციის შესახებ მოლაპარაკებები ოფიციალურად ორშაბათს, 9 სექტემბერს მას შემდეგ დაიწყეს, რაც ერევანში ჩავიდა ევროკომისიის ვიცე-პრეზიდენტი მარგარიტს შინასი, რომელმაც სომხეთის პრეზიდენტთან, პრემიერ-მინისტრთან და საგარეო საქმეთა მინისტრთან შეხვედრების შემდეგ დიალოგის დაწყებაზე ისაუბრა. სავიზო რეჟიმის გაუქმება ისტორიული მოვლენაა. ერევნისა და ბრიუსელის გეგმები ამ მოლაპარაკებების ოფიციალურად დაწყების შესახებ სულ ცოტა ხნის წინ გახდა ცნობილი, ოფიციალური პრეს-რელიზიდან.

„არ იქნება ავტომატიზაცია“

ერევანში მარგარიტს შინასმა თქვა, რომ ამ დიალოგის საბოლოო მიზანია სომხეთის მოქალაქეებისთვის ევროკავშირში მოკლევადიანი მოგზაურობისთვის სავიზო რეჟიმის გაუქმება. მაგრამ, ეს მოხდება მხოლოდ მას შემდეგ, რაც სომხეთის ხელისუფლება საკვანძო სფეროებში მნიშვნელოვან რეფორმებს განახორციელებს. პირობებს შორისაა სამგზავრო დოკუმენტების უსაფრთხოება, სასაზღვრო კონტროლი, მიგრაცია და თავშესაფარი, კორუფციასთან ბრძოლა, ასევე გადაადგილების თავისუფლებასთან დაკავშირებული ფუნდამენტური უფლებების პატივისცემა.

„ჩვენი მიზანია მივაღწიოთ საბოლოო წერტილს რაც შეიძლება მალე, მაგრამ ამ პროცესში ავტომატიზაცია არ არის“, - თქვა ევროკომისიის თავმჯდომარის მოადგილემ სომხეთის ვიცე-პრემიერ მჰერ გრიგორიანთან ერთობლივ პრესკონფერენციაზე, მიუხედავად იმისა, რომ დაგეგმილი რეფორმების განხორციელება იოლი საქმე არ არის.

გრიგორიანმა თავის მხრივ აღნიშნა რომ, სომხეთი დიდ მნიშვნელობას ანიჭებს ვიზალიბერალიზაციის შესახებ დიალოგის დაწყებას და ამავდროულად აცნობიერებს, რომ საბოლოო მიზნის მისაღწევად საჭიროა „თანმიმდევრული და ორიენტირებული მუშაობა“. „ჩვენ ნამდვილად განვიხილავთ ამ პროცესს, როგორც სტრატეგიულ დღის წესრიგს მიგრაციის, ხალხის გადაადგილების და სასაზღვრო კონტროლის მოდერნიზაციის სფეროში“, - განაცხადა სომხეთის მთავრობის მეთაურმა.

გაივლის თუ არა სომხეთი ევროკავშირში გაწევრიანების გზას?

სომხეთის პრემიერ-მინისტრმა, ნიკოლ ფაშინიანმა ევროკავშირთან უვიზო რეჟიმის შესახებ დიალოგის დაწყებას უწოდა „მნიშვნელოვანი მომენტი“ ორმხრივი ურთიერთობებისთვის. შინასთან შეხვედრაზე მან გაიხსენა 2023 წლის ევროპარლამენტში გამოსვლა, სადაც განაცხადა, რომ ერევნის სურვილია იყოს ევროკავშირთან რაც შეიძლება ახლოს. მას შემდეგ, პრემიერ-მინისტრის თქმით, სომხეთში გრძელდება დისკუსიები ქვეყნის ევროკავშირში გაწევრიანების შესაძლებლობის შესახებ.

„ეს არის რთული საკითხი, მაგრამ ის გახდა სომხეთის პოლიტიკური დღის წესრიგის ნაწილი. ხაზგასმით აღნიშნა ნიკოლ ფაშინიანმა. სომხურ საზოგადოებაში, განსაკუთრებით ევროინტეგრაციის მომხრეებში, გახშირდა მოწოდებები ქვეყნის ევროკავშირში გაწევრიანების შესახებ რეფერენდუმის ჩატარების შესახებ. თუმცა, ერევნის ხელისუფლება ამ ინიციატივას სხვაგვარად გამოეხმაურა.

პარლამენტის თავმჯდომარემ, ალენ სიმონიანმა მხარი დაუჭირა მოწოდებებს, რომ შესაძლებელი იყო რეფერენდუმის ჩატარება უახლოეს მომავალში და ვარაუდობს, რომ კენჭისყრის შედეგი დადებითი იქნება. თავად, ნიკოლ ფაშინიანი, ბევრისთვის მოულოდნელად, გამოვიდა პლებისციტის წინააღმდეგ და თქვა, რომ ჯერ კიდევ არ არის ნათელი მზად არის თუ არა ევროკავშირი მიიღოს სომხეთი თავის წევრად.

სომხეთსა და ევროკავშირს შორის ურთიერთობების გაღრმავება

სომხეთის ურთიერთობა ევროკავშირთან განსაკუთრებით გამძაფრდა მას შემდეგ, რაც მოსკოვმა და კოლექტიური უსაფრთხოების ხელშეკრულების ორგანიზაციამ (CSTO), რომელსაც ის ზედამხედველობს, რომელიც სომხეთისა და რუსეთის ფედერაციის გარდა მოიცავს ბელორუსს, ყაზახეთს, ყირგიზეთსა და ტაჯიკეთს, უარი განაცხადეს სამხედრო სფეროში ჩარევაზე. დასავლეთთან დაახლოების ორწლიანმა პროცესმა გამოიწვია ევროპელი სამოქალაქო დამკვირვებლების განლაგება სომხეთ-აზერბაიჯანის საზღვარზე სომხეთის მხრიდან, ბრიუსელის მიერ ერევნისთვის დახმარების სახით 270 მილიონი ევროს გამოყოფა ოთხი წლის განმავლობაში. ევროკავშირის საბჭო სომხეთს თავდაცვითი დახმარების სახით 10 მილიონი ევროს გამოუყოფს და უვიზო რეჟიმის შესახებ დიალოგს დაიწყებს.

ეს არის ზუსტად ის, რაც ევროკომისიის ვიცე-პრეზიდენტმა გაიხსენა თავის განცხადებაში: „ჩვენს ამერიკელ პარტნიორებთან ერთად ეკონომიკისა და ინვესტიციების სფეროში, ჩვენ გამოვაცხადეთ მდგრადობისა და ზრდის ახალი გეგმა 270 მილიონი ევროს ოდენობით.

ხანგრძლივი პროცესის დასაწყისი

ერევანსა და ბრიუსელს შორის კონტაქტების გააქტიურების მიუხედავად, ვერავინ იწინასწარმეტყველებს, რა დრო დასჭირდება ქვეყნის უვიზო რეჟიმის მისაღებად საჭირო ყველა რეფორმის განხორციელებას. „უხეში შეფასებით, ეფექტური მუშაობით, სომხეთის მთავრობას შეუძლია შეასრულოს ეს ვალდებულებები ორიდან ოთხ წელიწადში“, - განაცხადა არმან ეგოიანმა, სომხეთის პარლამენტის ევროინტეგრაციის კომისიის ხელმძღვანელმა მმართველი პარტიიდან სამოქალაქო კონტრაქტიდან DW-თან.

წყარო: https://www.dw.com/ru/armenia-i-evrosouz-nacali-dialog-o-vizovoj-liberalizacii-cto-dalse/a-70173350