„ლუკოილზე“ დაწესებული სანქციების გამო, უკრაინის მიმართ ევროკავშირში სკანდალი ატყდა. უნგრეთი და სლოვაკეთი ჩივიან დრუჟბას მილსადენით მიწოდების შემცირებას და კიევს სასამართლოთი ემუქრებიან, თუ ხელისუფლება ნავთობის ტრანზიტს არ განაახლებს. დავის მიზეზები TRT-მ შეისწავლა.

უკრაინაში ომის დაწყებამდე დრუჟბას მილსადენი ევროპას რუსული ნავთობით ამარაგებდა. მას აქვს ორი ფილიალი - ჩრდილოეთი მონაკვეთი გადის ბელორუსის გავლით პოლონეთამდე, შემდეგ კი გერმანიამდე, ლატვიასა და ლიტვამდე. ხოლო სამხრეთი - უკრაინის გავლით უნგრეთამდე, სლოვაკეთამდე, ჩეხეთამდე და ხორვატიამდე.

2023 წლის თებერვლიდან ამ მიმართულებით მხოლოდ ყაზახური ნავთობის მიწოდება ხდება. 2024 წლის ზაფხულში კი უკრაინამ ნავთობსადენის სამხრეთ მონაკვეთი გააჩერა.

ეს მას შემდეგ მოხდა, რაც რუსული კომპანია LUKOIL სანქციების სიაში მოხვდა. პრობლემა ის არის, რომ ის ნავთობის ერთ-ერთი უმსხვილესი მიმწოდებელია უნგრეთსა და სლოვაკეთში. ამრიგად, უნგრულ ჯგუფ MOL-თან მოქმედი კონტრაქტი ითვალისწინებს წელიწადში დაახლოებით 4 მილიონი ტონა ნავთობის მიწოდებას ბუდაპეშტისა და ბრატისლავის გადამამუშავებელ ქარხნებში.

ახლა ორივე ქვეყანა კიევს სასამართლო პროცესით ემუქრება. უნგრეთის საგარეო საქმეთა სამინისტრომ განაცხადა, რომ სატრანზიტო გაჩერება არღვევს ევროკავშირსა და უკრაინას შორის შეთანხმებას და ასევე ემუქრება 6,5 მილიარდი ევროს ოდენობით იარაღის ტრანსპორტირების კომპენსაციის გადახდის დაბლოკვით.

ეკონომისტმა, იაროსლავ რომანჩუკმა TRT-ს რუსულ ენაზე განუცხადა დავის მიზეზები და როგორ შეიძლება დასრულდეს ის: „რა თქმა უნდა, უნგრეთისთვის და სლოვაკეთისთვის უსიამოვნოა ის, რაც მოხდა - დარღვეულია სტანდარტული სქემები, რომლებიც ათწლეულების მანძილზე მუშაობდა. მათ, ალბათ, სჯეროდათ, რომ რუსულ კომპანიასთან თანამშრომლობასთან დაკავშირებული რისკები როგორღაც მართული იქნებოდა და არ ცდილობდნენ მიწოდების დივერსიფიკაციას. აბა, აქ ვართ. რა თქმა უნდა, „მეგობრობა“ არ არის უკრაინის ენერგეტიკული უსაფრთხოების ელემენტი. მაგრამ ეს ნავთობსადენი ბადებს ბევრ კითხვას იმის შესახებ, მუშაობს თუ არა იგი. თუ ომია, როგორი კონტაქტები შეიძლება იყოს რუსულ მხარესთან?“

რამდენად მნიშვნელოვანია ტრანზიტის შეჩერება ყველა მხარისთვის?

- უკრაინისთვის, რა თქმა უნდა, იქნება დანაკარგები. კიევმა ტრანზიტისთვის ფული აიღო, რაც აშკარაა. მაგრამ აქ, როგორც ამბობენ, ფულზე უფრო ღირებული რამ არის.

ევროკავშირის ქვეყნებმა, კერძოდ უნგრეთმა და სლოვაკეთმა უნდა გაიგონ, რომ ეს არ არის ახირება, არამედ ეროვნული უსაფრთხოების ელემენტია. ამიტომ, ამ საკითხის მხოლოდ ფულად კომპონენტზე არ გავამახვილებდი ყურადღებას. აქ უფრო მნიშვნელოვანია ის, თუ რა ხდება კონტექსტში. უკრაინას ევროპულ ენერგო ბაზარზე ინტეგრაციის არჩევით უფრო დიდი სარგებელი ექნება, ვიდრე ამ ნავთობსადენის შენარჩუნებით.

როგორ მოაგვარებენ ნავთობის მდგომარეობას?

- ნავთობპროდუქტების ბაზარი საკმაოდ თხევადი და მობილურია. ამ ბაზარზე ბევრი მომწოდებელია. მე არ მსმენია ევროკავშირში ნავთობპროდუქტების დეფიციტის შესახებ.

ეს არის მსხვილი ნავთობკომპანიების ინტერესების ეროვნულ ინტერესებად გადაცემის მცდელობა. ერთადერთი საკითხია, რამდენად მზად იქნებიან ევროპული წესებით იმუშაონ.

და მე არ ვფიქრობ, რომ აქ კომპრომისი შესაძლებელია უკრაინის ხელისუფლების მხრიდან, რომელიც, რა თქმა უნდა, ევროკავშირის მხარდაჭერით სარგებლობს. კიევისგან არანაირი დათმობა არ იქნება.

https://www.trtrussian.com/ekonomika/v-evrosoyuze-porugalis-iz-za-druzhby-18189946