უფლისციხესთან  სისხლისფერი  ყაყაჩოს წვეთი / არა დაღვრილის, - დასაღვრელის, ალბათ, მაცნეა / არავითარი სხვა სამშობლო ამაზე მეტი არ გამაჩნია! (მურმან ლებანიძე)

“იდეოლოგია“ თუ “დეიდეოლოგიზაცია“?

მართალია, ნიჭიერ, განსაკუთრებული ტალანტით დაჯილდოებულ ადამიანებს  ბუნება კი მრავლად ბადებს, მაგრამ ვინ უნდა დაინახოს და შეამჩნიოს ეს ხალხი, რათა მათი  უნარებიდან გამომდინარე ქვეყნისთვის საჭირო ფუნქცია - პალადინობა, (მცველობა) დააკისროს? ფეოდალური სახელმწიფო, რომლის ცხოვრების წესი ფავორიტიზმი და ნეპოტიზმია, მათ დანახვას შეუძლებელს ხდის,  დემოკრატიულ საზოგადოებას კი ამ მხრივ მრავალი შესაძლებლობა  გააჩნია.

დღეს, როდესაც დემოკრატია, პლურალიზმი მიიჩნევა ყველა კულტურისთვის უნივერსალურ და აბსოლუტურ ღირებულებად, სასურველია გვახსოვდეს, რომ ღირებულებებს შორის ერთ-ერთი ყველაზე ძირეული და დასაფასებელი - კონკურენტულობა და წარმატებულობაა, რომელიც გვაძლევს შესაძლებლობას არჩევანი საუკეთესოთა შორის საუკეთესოებზე გავაკეთოთ. ამიტომ, ღირს არა ფასადური, არამედ ნამდვილი დემოკრატიის დამკვიდრებისათვის ბრძოლა.

ცხადია, რომ თავისუფალი, დემოკრატიული, ერთიანი ქართული სახელმწიფოს მშენებლობა მრავალასპექტიანი პროცესია. ამასთანავე, იგი ითხოვს შეხედულებების მოყვანას სისტემაში და გარკვეული თვალსაზრისების დაფუძნებას ჩვენს სახელმწიფოებრიობაზე და დემოკრატიულობაზე. დროა, საყოველთაოდ მიღებული ნორმების გარდა, რიგ პრობლემათა გადაწყვეტისათვის, გამომდინარე მისი ურთულესი სპეციფიკური ისტორიული გზისა, საქართველომ სახელმწიფოებრიობისათვის საკუთარი მოდელი შექმნას, თორემ სხვათა მიბაძვით საეჭვოა, რომ სტაბილური საზოგადოება ჩამოყალიბდეს. მან დემოკრატიის ის ფორმები უნდა გამოკვეთოს, რომელიც ეროვნულ ნიადაგზე იშვა, როგორც საკუთარი პოლიტიკური კულტურის განვითარების შედეგი.

ის, რომ ისტორიული კატაკლიზმების გამო დემოკრატიის ანბანს ქართველი ერი სადღეისოდ სწავლობს როდი ნიშნავს, რომ დემოკრატიის ცნება უცხოა ჩვენთვის. ასეთ ცოდნას კი, უწინარესად, ქართული სოციალური ბრძოლის განვითარების ისტორია გვაძლევს. თავს უფლებას მივცემ და უწინარესად, მათ შევახსენებ, ვინც მართლმადიდებლობას განიხილავს როგორც დემოკრატიასთან შეუთავსებელს და მოდერნულობის მიმართ მტრულად განწყობილს.

ცნობილია, რომ  ჯერ კიდევ XI საუკუნის დამდეგამდე ქართულ საეკლესიო-სამონასტრო ცხოვრებაში საკმაოდ იყვნენ ის პირები, რომლებიც დემოკრატიულ იდეებს ქადაგებდნენ. მათ შორის უშესანიშნავესი მაინც გიორგი მთაწმინდელი იყო, რომელმაც მთელ საქრისტიანო მსოფლიოში პირველად შემოიტანა იდეები დემოკრატიული დამოკიდებულებისა მმართველსა და იმათ შორის, ვინც უნდა ყოფილიყო მმართველობის ობიექტი. ამან შედეგად მოგვცა ის, რომ ქართულ მონასტრებში გაბატონებული მონარქიული წესწყობილება ამავე საუკუნის მესამე ათეულიდან მოყოლებული რესპუბლიკურად შეიცვალა. ამ დროიდან მონასტრის ყველა მნიშვნელოვან საკითხსაც სავანის კრებული - “ერთხმივ სწყვეტდა და თანამდებობის პირებსაც მონასტრის ძმობა ირჩევდა ხოლმე ყოველთა ძმათა განზრახვითა და ერთნებაობითა,“ “ერთსულობისა მიერ ძმათაისა,“ მათივე “თანამოწამეობითა“ და “ერთმეობითა.“ თვით ეკლესიებშიც ხუცებისა და ეპისკოპოზის არჩევისთვის “ერის,“ ანუ მრევლის “წამებაი“ და “თანადგომაი,“ მონაწილეობა და თანხმობა იყო საჭირო.

ქართულ ეკლესიაში დამკვიდრებული ამ სისტემის დემოკრატია თანდათან სახელმწიფო მმართველობაშიც გადავიდა. და აი, XII საუკუნის ქართული პოლიტიკური კულტურის გვირგვინი, რომელიც არათუ საქართველოსთვის, არამედ იმდროინდელი მსოფლიოსთვისაც ერთობ უჩვეულოსა და სრულიად ახალი ეტაპის დასაწყისს წარმოადგენდა. 1184-1186 წლებში კონსტიტუციონალისტების მოძრაობა ყუთლუ-არსლანის მეთაურობით, რომელიც რამოდენიმე ათეული წლით წინ უსწრებდა ინგლისელი დიდგვაროვნების გამოსვლას და მიზნად ისახავდა საქართველოში პარლამენტის მსგავსი პოლიტიკური დაწესებულების დაარსებას, ამით იგი Magna Charta-ს მსგავსი კი არა, უფრო მაღალი საფეხურისაც იყო. ასეთი შეხედულება კი, როგორც რადიკალური სიახლე იმ დროის მსოფლიო სახელმწიფოებრივ - პოლიტიკურ აზროვნებაში საქართველოს წარმოაჩენდა  დიდი კულტურულ-ისტორიული მისიის მეურვედ.

თუ ჩვენი შორეული წარსულიდან ზოგჯერ გვიჭირს სათანადო მაგალითების გახსენება, იქნებ იმ გარემოებისთვის მაინც მიგვექცია მეტი ყურადღება, რომ საქართველო ჯერ კიდევ  95 წლის წინ დაადგა დემოკრატიული სახელმწიფოს შექმნას, რომელმაც მიუხედავად თავისი არსებობის ხანმოკლე პერიოდისა, ძალიან მოკლე დროში შეიმუშავა იმ დროის ევროპის პოლიტიკური ცხოვრებისთვისაც ერთ-ერთი მოწინავე კონსტიტუცია.

სწორედ ამიტომ, დღეს უფრო, ვიდრე სხვა დროს ვგრძნობთ საჭიროებას დავუკვირდეთ ჩვენი წარსულის პოლიტიკურ და სოციალურ ყოფას, აღვადგინოთ  დღეს უკვე მინავლებული ჩვენი ტრადიციული ფასეულობები ცხოვრების უკეთ მოსაწყობად. ამ მხრივ საფიქრალი და საზრუნავი, მართლაც რომ, მრავლად გვაქვს. ახალი ქართული სახელმწიფო ჯერაც ჩამოსაყალიბებელია, მისი ძლიერება და მომავალი კი იმაზეა დამოკიდებული, თუ რამდენად სწორი და გათვლილი იქნება დღევანდელი პოლიტიკა სახელმწიფოებრივი მანქანის და საზოგადოებრივი ცხოვრების თითოეული მშენებარე სფეროსადმი.

ამთავითვე განსასაზღვრელია და დეტალურად დასამუშავებელია ყოველი ნიუანსი იმისა, თუ ვინ ვართ, რას ვაშენებთ, რა გვინდა გარე სამყაროსგან, რისი უფლებები გვაქვს და რა მოვალეობები გვაკისრია და, საერთოდ, რა არის ჩვენი ცხოვრების საზრისი. ყოველივე ეს კი უკავშირდება სახელმწიფოებრივი ცნობიერების ჩამოყალიბების აუცილებლობას. თუ პოლიტიკურმა ელიტამ ისე როგორც ხალხმა არ გაითავისა ახალი ქართული სახელმწიფოს მიზნები, მისი აშენების არქიტექტონიკა, ძალზე ძნელი იქნება თითოეული ჩვენგანისთვის გაუძლოს არსებულ გაჭირვებას და გარეგნულად აბსტრაქტული დამოუკიდებლობისა და თავისუფლების დასაცავად პიროვნულ ინტერესებზე თქვას უარი.

ცხადია, ისეთი მრავალსაუკუნოვანი ისტორიის მქონე ქვეყანა, როგორიც საქართველოა პირველად არ დგას ამ ამოცანების წინაშე. როგორ, რა გზით გადაეწყვიტა თავისი დროის ურთულესი პრობლემები, მუდამ ედგა წინ და ჭრიდა თავისებურად. ასეთ შემთხვევაში არსებობდა მართვის ერთგვარი თეორიული პროგრამა, საუკეთესო შემთხვევაში - მრავალმხრივ ცოდნაზე დაფუძნებული, როგორც ჩვენში, ისე სხვა ცივილიზებულ ხალხებში, სახელმწიფოებრიობის წარმოქმნის დღიდან, სანამ XIX ს-ის დასაწყისში ანტუან დესტიუტ დე ტრასი აზროვნების სისტემაში მას იდეოლოგიას უწოდებდა. მაგრამ, საფრანგეთის რევოლუციის შემდგომ პერიოდში ტერმინის დამკვიდრებამ ის არასწორი შეხედულება წარმოშვა, რომ, რაკი საფრანგეთის რევოლუციამ ეკლესია სახელმწიფოსაგან გამოყო და უარყო პოლიტიკის რელიგიურ იდეებზე დამყარების ტრადიცია, ამდენად, საჭირო გახდა რელიგია შეცვლილიყო რაღაც სხვა მოძღვრებით, რომელიც იმავე ფუნქციას შეასრულებდა, ოღონდ რელიგიისგან განსხვავებით, რაციონალობაზე, მეცნიერებაზე იქნებოდა ორიენტირებული. ამ აზრით, იდეოლოგია რელიგიის სუროგატად იქნა გამოცხადებული. პირველივე მცდელობა, რომ იდეოლოგიას მეცნიერების სტატუსი ჰქონოდა, როგორც ცნობილია, იმთავითვე განწირული გამოდგა. ჯერ კიდევ გასული საუკუნის დასაწყისში კარლ მანგეიმის მიერ დამკვიდრებული აზრი, რომ იდეოლოგია არ არის მეცნიერება  დასავლურ პოლიტოლოგიაში დღესაც გაზიარებულია. თანამედროვე სპეციალურ ლიტერატურაში იდეოლოგია ზოგადად კვლავაც იმ აზრით იხმარება, რასაც ჯერ ნაპოლეონმა, ხოლო შემდეგ მარქსმა უწოდეს “ყალბი ცნობიერება.“ გამონაკლისი დაუშვა ლენინმა პროლეტარიატის იდეოლოგიისათვის, როგორც მისთვის “ერთადერთი ჭეშმარიტისა“ და “მეცნიერული მსოფლმხედველობისათვის.“ მაგრამ ეს ყოველივე ჯერ კიდევ არ ნიშნავდა “იდეოლოგიის“ იგნორირებას. ეს პროცესი მეორე მსოფლიო ომის შემდგომ დაიწყო.

1955 წლის სექტემბერში, მილანში მიმდინარე “კულტურის თავისუფლებისათვის კონგრესზე“ ამერიკელი, ფრანგი და სხვა დასავლელი პოლიტოლოგების, თეორეტიკოსების ავტორიტეტულმა ჯგუფმა წამოაყენა ე.წ. “იდეოლოგიების დასასრულის“ თეზისი. შემდგომში კონგრესის მონაწილეებმა და მათმა თანამოაზრე ინტელექტუალებმა: არტურ შლეზვინგერმა, დენიელ ბელმა, სეიმურ მარტინ ლიპსეტმა, სიდნეი ჰუკმა, სიუ გეიტსკელმა, რაიმონ არონმა და სხვებმა თავიანთ ნაშრომებში დაასაბუთეს ე.წ. “დეიდეოლოგიზაციის“ თეორია.

XX ს-ის პირველ ნახევრამდე არსებული იდეოლოგიები კონფლიქტურად იყო დაპირისპირებული ერთმანეთთან - აღნიშნავნდნენ ისინი, ომის შემდგომ პერიოდში კი აღარ არსებობენ არც “უკომპრომისო სოციალიზმი,“ არც “უკომპრომისო ლიბერალიზმი.“

ასე აღმოცენდა  ჯერ კიდევ რამდენიმე ათეული წლის წინათ “დეიდეოლოგიზაციის“ თეორია, რომელიც დასავლეთში  დაბადებისთანავე ისევე იყო მოდაში, როგორც ამჟამად ჩვენში. თუმცა მოგვიანებით, თვით პოლიტოლოგთა აღიარებითაც, “დეიდეოლოგიზაციის“ თეორია  ტექნოკრატიული უტოპია გამოდგა.

ვინაიდან მათთვისაც კი, ვინც ასე აქტიურად უჭერდა მხარს მისი საჭიროების უარყოფას და მოითხოვდა დეიდეოლოგიზაციას, თავად საკითხის ამგვარი დაყენებით, ნებით თუ უნებლიეთ, გარკვეულ თვალსაზრისზე დაფუძნებულ კვლავ იდეოლოგიას გვთავაზობდა. აზროვნება კი ასეთ დროს ისევეა განსაზღვრული და გარკვეულ ჩარჩოებში მოქცეული, როგორც მის საწინააღმდეგო შემთხვევაში. მაგრამ ეს არგუმენტი “დეიდეოლოგიზაციის“ მომხრეთათვის არ არის საკმარისი. მათი მტკიცებით, დღეს, როდესაც დემოკრატია, პლურალიზმი მიიჩნევა ყველა კულტურისთვის უნივერსალურ და აბსოლუტურ ღირებულებად, ამ პირობებში გასაგებია, რომ ერის გაგება, როგორც ერთიანი სულიერი ცენტრის მქონე კრებითი პიროვნებისა, დიდი ხანია მოძველდა. ამიტომ, ფიქრობენ ასეც, რომ დემოკრატიის დაწყებისთანავე ყოველგვარი მცდელობა ერის გაერთიანებისა ერთიანი მსოფლმხედველობის დახმარებით ტოტალიტარიზმია. მითუმეტეს ტოტალიტარიზმია თუ ერს რაიმე დოქტრინას თავს მოვახვევთ. მაგრამ, ნუ დაგვავიწყდება ისიც, რომ თუნდაც ასეთი ცალსახად ხისტი დამოკიდებულება პრობლემისადმი, ე.წ. “დეიდეოლოგიზაციის” მოთხოვნისა, ესეც ერთგვარი მიზანმიმართული იდეოლოგიაა საზოგადოებისთვის თავს მოხვეული.

სინამდვილეში კი პოლიტიკური აზროვნება დასავლეთში, როგორც უწინ დღესაც საკმაოდ იდეოლოგიზირებულია. ფაქტია, რომ დეიდეოლოგიზაციის თეორიებს მოჰყვა ე.წ. რეიდეოლოგიზაციის - ახალი იდეოლოგიების ბუმის პერიოდი დასავლეთის ქვეყნებში.

თვით ყველაზე ნაკლებად იდეოლოგიზირებული კონსერვატიული სამყაროც კი, თავად დასავლელ პოლიტოლოგთა საერთო აღიარებით “დეიდეოლოგიზაციის“ დიქტატის პირობებშიც “იდეოლოგიურმა ციებ-ცხელებამ მოიცვა. “ხელი მიჰყვეს ახალი კურსის: რეიგანიზმი, ტეტჩერიზმი და სხვ.  დამუშავებას.

რა თქმა უნდა, დღესაც, როგორც იდეოლოგიების არსებობას, ისე “დეიდეოლოგიზაციასაც“ იმავე დასავლურ სამყაროში, მომხრეებთან ერთად მოწინააღმდეგეებიც ჰყავს. თუმცა ადამიანის პოლიტიკურ გონს, არც დასავლეთში, არც სხვაგან, არც არასდროს შეუწყვეტია ახალი და სამომავლო საზოგადოებრივ-სახელმწიფოებრივი მოწყობის კონცეფტუალურ-იდეოლოგიური ძიებები და დასაბუთებანი.

ახალი იდეოლოგიების ბუმის პერიოდი

თანამედროვე  ევროპისა და მსოფლიოს პოლიტიკური სინამდვილე ცხადჰყოფს, რომ საერთოდ იდეოლოგიები, როგორც პოლიტიკური აზროვნების ფორმა, რეალურად არც არასდროს, არავის არსად  უარყვიათ. უფრო მეტიც, მის გარეშე სახელმწიფოთა პოლიტიკური ცხოვრება წარმოუდგენელიც კია. ამას სხვადასხვა ქვეყნების გამოცდილებაც ნათლად  გვანახებს:

ამ მხრივ  შეგვეძლო გაგვეხსენებინა  ცალკეული ქვეყნების მაგალითები, რომელთაგან გამორჩეულად მაინც შეიძლება ჩაითვალოს, სამყაროს საკვირველებად ცნობილი “ამომავალი მზის ქვეყნის“  გამოცდილება.

იაპონელებმა შეძლეს მეორე მსოფლიო ომის პოლიტიკური შეცდომები და ომის ბოლოს ამერიკელების მიერ მოწყობილი ატომური ”ჯოჯოხეთი”, იაპონიის გამაძლიერებელ და იაპონელთა პიროვნული სრულყოფის ფაქტორად ექციათ.

იაპონელთა აღზევება იმთავითვე აოცებდა ყველას, აოცებს დღესაც. ბუნებრივია, იბადება კითხვა ძირითადად რა გზით შეძლეს უმოკლეს დროში ასეთი შთამბეჭდავი წინსვლა და რის საფუძველზე ამყარებს იაპონელი ხალხი ურთიერთობას სხვა ქვეყნებთან, უწინარესად აშშ-სთან? წარმატების საიდუმლო იაპონურ სიტყვა “ჯიუ-ჯიტსუში“ ძევს.

ჯიუ-ჯიტსუ ეს არის მეცნიერება, შეხედულებათა მწყობრი სისტემა, სუსტისა ძლიერის წინააღმდეგ. იგი ქადაგებს, რომ ძალას ძალა არ უნდა დაუპირისპირო, პირიქით, სხვისი ძალა დროულად უნდა გამოიყენო შენს სასარგებლოდ. იაპონელთა ურთიერთობა სხვა არაფერია, თუ არა ჯიუ-ჯიტსუ.

დღეს იაპონია შეიძლება დავახასიათოთ, როგორც ურყევი და ამავე დროს კულტურის “ღია სისტემა.“ დროთა განმავლობაში იაპონელები სხვებისგან იმას იღებდნენ, რაც თავიანთი ისტორიული განვითარების კონკრეტულ ეტაპზე აინტერესებდათ. უცხო კულტურის თითოეული ელემენტის ათვისება ისეთნაირად ხდებოდა, რომ შესაძლებელი ყოფილიყო მისი იაპონურ პირობებთან შეთანხმება-შეგუება. ამიტომ თანდათან ითვისებდა რა უცხო ცივილიზაციას, თავის ძირძველ ეროვნულ კულტურას ინარჩუნებდა. ამასთან ამ უკანასკნელის ელემენტებს საკუთარი შეხედულების მიხედვით წარმართავდა. ე.ი. ახდენდა მის ნამდვილ ასიმილაციას და არა უკუგდებას, როგორც ამას აკეთებს მრავალი სხვა ხალხი საკუთარი კულტურის  შესანარჩუნებლად და გადასარჩენად.

იაპონიამ შემოქმედებითად აითვისა მოწინავე ქვეყნების ყველა გამოგონება და აღმოჩენა, პრაქტიკულად გამოსცადა სხვაგან დანერგილი ყველა სიახლე, თუმცა, ზუსტი ასლი არასოდეს გადაუღია. მან ეს მოიხმარა მხოლოდ საკუთარ ძალთა განმტკიცების საჭიროებისამებრ. იაპონიამ მსოფლიო გამოცდილება კიბედ გამოიყენა, რომლის საფეხურებით ოლიმპზე ავიდა.  

არადა ძნელად დასაჯერებელი იყო, რომ შუა საუკუნეებში შექმნილი სამურაების ღირსების წიგნს ”ჰაგაკურე”,  სამურაების კოდექს - ბუში-დოს (მეომრის გზა) და მასში ასახულ პრინციპებს, მეორე მსოფლიო ომის შემდგომი "ახალი" იაპონიის საზოგადოება წარმატებულად თუ გამოიყენებდა თანამედროვე მსოფლიო რეალობაში. არადა ეს მოხდა, ის იაპონელების ძირითად სამოქმედო პრინციპად იქცა.

"მზის შვილები" დღესაც, გლობალიზაციის ეპოქაში იმ ტრადიციით საზრდოობენ, რომელიც საუკუნეების განმავლობაში ჩამოაყალიბეს მათმა სახელოვანმა წინაპრებმა.

როგორც სამურაები შეპყრობილნი იყვნენ ეროვნული პატივმოყვარეობით, მუდამ ისწრაფოდნენ - იაპონია ყველაზე წინ დაეყენებინათ, ამ სულისკვეთებითაა გამსჭვალული თანამედროვე იაპონიის საზოგადოებაც.

აი, სად  იძებნება  იაპონელთა დაუშრეტელი ენერგიის სათავეები.

იაპონიის ახალი ისტორიის ეს ნაწილი "ბუშიდოს კოდექსის" მოდერნიზაცია, რომელიც თანამედროვე მსოფლიოში იაპონიის მისიის, ქვეყნის მნიშვნელობის ზრდის, იმპერატორის განსაკუთრებული როლისა და ეროვნული თვითმყოფადობის შენარჩუნებასთან დაკავშირებულ საკითხებს მოიცავს, ხელი შეუწყო იაპონური "ეკონომიკური სასწაულის" შექმნას, რაც ყველაზე კარგი მაგალითია იმისა თუ როგორ შეიძლება შეუსაბამო ე.წ. "ეროვნული თავისებურებები" მსოფლიოში ჩამოყალიბებულ წარმატებულ სოციალურ-ეკონომიკურ სისტემას.

მოდით, დავაკვირდეთ მათი ცხოვრების წესსაც.  მაგალითად ავიღოთ თუნდაც ის, რაც  იაპონელებისთვის და არა მხოლოდ მათთვის იოლად მისაღები და ადვილად გადასაწყვეტია, ჩვენთვის  კი წარმოუდგენლად დაუშვებელი. ვინაიდან არცთუ იშვიათად სხვებისთვის პატრიოტიზმად ჩათვლილი  საქციელი ჩვენ ნაციონალიზმად  მოგვეწერება ხოლმე.  საყოველთაოდ ცნობილია, რომ დღემდე ამომავალი მზის ქვეყანაში   ერთადერთი საშუალება იაპონელად გახდომისა არის - დაბადება  იაპონელად!

ამის საუკეთესო ილუსტრაციაა, იაპონელების დამოკიდებულება მათ ქვეყანაში  მცხოვრებ  კორეელების  მიმართ.

1910 წლიდან 1945 წლამდე, როდესაც კორეა იაპონიის ნაწილი იყო, ბევრი კორეელი გადასახლდა იაპონიაში. ამჟამად იაპონიაში ცხოვრობს ათასობით მესამე თაობის კორეელი. ისინი გარეგნულადაც გამოიყურებიან იაპონელთა მსგავსად და ისევე იქცევიან, როგორც იაპონელები - მათ აქვთ ბინადრობის უფლება, მაგრამ ისინი არ არიან იაპონიის მოქალაქეები, მათ არ შეუძლიათ ხმა მისცენ არჩევნებზე, იმუშაონ სახელმწიფო დაწესებულებებში და იაპონელთა დიდი უმრავლესობა არ ქმნის მათთან საერთო ოჯახებს, არ იღებს სამუშაოზე. უკანასკნელ ხანს ეს საკითხი წინა პლანზე წამოიჭრა ლიბერალურ პრესაში, მაგრამ იაპონელთა მეტი წილი თვლის - თუკი კორეელებს მათი კანონები არ მოსწონთ, შეუძლიათ წაბრძანდნენ თავიანთ კორეაში. იაპონელებს რომ ჰკითხოთ, რამდენი თაობა დასჭირდებათ კორეელებს, რომ იაპონელებად იქცნენ, გიპასუხებენ: „ისინი ყოველთვის დარჩებიან კორეელებად."

საზოგადოებრივი აზრის ზეწოლით დროდადრო იაპონელებს მორალურად იძულებულს ხდიან მიიღონ უცხოელები. 70-იან წლებში აშშ-მა პრაქტიკულად აიძულა იაპონია მიეღო ვიეტნამელი დევნილების გარკვეული ნაწილი. ვიეტნამელებმა ძალიან მალე იგრძნეს, რომ მათი იქ ყოფნა არ იყო სასურველი და უმეტესობა საბოლოოდ გადაბარგდა შეერთებულ შტატებში. იაპონელები კი გულში დღესასწაულობდნენ.

იაპონია დიდი ხმაურის გარეშე არღვევს იმ წესებს, რომლებიც ამერიკელებმა საყოველთაო აუცილებლობით დაუწესეს ყველა ქვეყანას. დასავლეთის სახელმწიფოებს განსაკუთრებით აცოფებს სქესობრივი დისკრიმინაცია. კაცები და ქალები მუშაობენ სხვადასხვა სფეროში და ქვეყანაში არავინ იმაღლებს ხმას ამის წინააღმდეგ. გასაგებია, რომ  დიასახლისობა იაპონიაში რთული ამოცანაა.

რამდენიც უნდა უხსნან ამერიკელმა ფემინისტებმა იაპონელ ქალებს, თუ რა მძიმე ხვედრში არიან ისინი, იაპონელი ქალები მათ ნათქვამს ერთ ყურში უშვებენ და მეორიდან გამოუშვებენ ხოლმე - ისინი ამჯობინებენ იცხოვრონ პირობებში, როდესაც მათი შვილები არ ესწრაფვიან თავისუფლებას მშობლებისაგან; ვითარებაში, სადაც თითქმის არ ხდება ბავშვთა დანაშაული; არ არსებობენ უკანონო შვილები და სადაც განქორწინება ორჯერ და მეტად ნაკლებად არის დაფიქსირებული, ვიდრე ამერიკაში.

ტრადიციულია იაპონელთა შეხედულება ჰომოსექსუალიზმზე - იაპონიაში ჰომოსექსუალისტები არ უყვართ; აქ არ ჰყავთ „შიდსით" ავადმყოფები. უკანასკნელი მონაცემებით, მათი რაოდენობა ქვეყანაში 400 ადამიანია, მაშინ, როდესაც აშშ-ში 125 ათასი ასეთი ავადმყოფია, ხოლო ინფიცირებული - მილიონამდე.

იაპონელებს აქვთ მტკივნეული პრობლემაც - დაბალი შობადობა - საშუალოდ 1,53 ბავშვი; მაგრამ ამ პრობლემასაც ისინი ჭრიან არა სამხრეთ აზიიდან ცოცხალი ძალის შემოყვანის გზით, არამედ საპენსიო ასაკის ზრდით  65-დან 75 წლამდე.

ამერიკელების აზრით, ასეთი ზომის მიღება სისულელეა, მაგრამ იაპონელები სამშობლოს და ერის ერთიანობისთვის მზად არიან ყოველგვარი ღონისძიებისთვის, რადგან ისინი გადასცემენ თავიანთ მომდევნო თაობებს - მტკიცედ შეკრულ ეროვნულ სხეულს, კულტურულ ერთობას, ოჯახურ კავშირებს, სამშობლოს სიყვარულს და უნიკალურ იაპონურ ხასიათს.

მეორე მაგალითით კი ებრაელი ერის გმირულ წარსულს გავიხსენებდი. რადგან ქართველობას, ისე როგორც ებრაელ ხალხს თუ ვინმესგან გამოარჩევ რაიმე ნიშნით, ესაა თავისუფლების მძაფრი წყურვილი.

ებრაელებს ძველი დიდებიდან ნაშთიც აღარ დარჩათ: სოლომონის ტაძარი, ხელოვნების ეს ხელთუქმნელი ძეგლი - ჯერ ნაბუქოდონოსორმა, ხოლო შემდეგ რომაელებმა დაბუგეს და დაუნაცრეს. ოქროს დიდებული ჭურჭელი წარიტაცეს. წინაპართა სამკვიდრო დაურბიეს და გაუნადგურეს. დარჩათ მხოლოდ ერთადერთი სიმდიდრე - ბიბლია, როგორც ჰაინე იტყოდა  - თავიანთი ჯიბის სამშობლო. მაგრამ მათი თავისუფლებისმოყვარული სული, სამშობლოსკენ  სწრაფვის  საოცარი სურვილით  ბედს არასდროს შერიგებია.

ებრაელ ერს ყოველთვის მხოლოდ და მხოლოდ ერთი მიზანი ჰქონდა: შეენარჩუნებინა არსებობა, ის არსებობა თუ ყოფნა, რომელიც ებრაელს განსხვავებით სხვებისგან სულ სხვაგვარად ესმის, ვიდრე ამ სიტყვის ჩვეულებრივი გაგება გულისხმობს. სახელდობრ, არსებობა ებრაელთათვის  არის ებრაელად ყოფნა და არა უბრალოდ “ცოცხლად დარჩენა.“ “ებრაელად ყოფნა“ თავისთავად განაპირობებს, რჯულში ყოფნას, ყოველდღიურ ყოფას  ანუ  წეს-ჩვეულებათა  ერთგულებას.

ებრაელების ისტორია მსოფლიო ისტორიის ერი ერთ-ერთი უიშვიათესი მაგალითია  არათუ ტერიტორიებდაკარგულ, უსახელმწიფო ხალხთა ისტორიისთვისაც, რომელსაც საკუთარი მამულის წართმევით, ენის დავიწყებით არ დაუკარგავს თავისი კულტურული და სულიერი თვითმყოფადობა. ებრაელების ისტორია ნათელი მაგალითია იმისა თუ საუკუნეებით სასტიკად დევნილმა ხალხმა, როგორ გაუძლო ყველა გასაჭირსა და გამოცდას. შეინარჩუნა თავისი რწმენა, კულტურა, ტრადიციები და მთელს მსოფლიოში გაფანტულმა, დედამიწის ზურგზე უსახლკაროდ მოხეტიალემ შეძლო თავისი სახელმწიფოებრიობისა და ენის აღორძინება და უძლიერეს სახელმწიფოთა შორის ადგილის დაკავება.

ყველაფერი კი დაიწყო იმით, რომ ჯერ კიდევ მეცხრამეტე საუკუნის მიწურულს, ავსტრიელმა ებრაელმა ბინიამინ ზეევ ჰერცლიმ 1895 წელს გამოქვეყნებულ წიგნში “ებრაული სახელმწიფო,“ საფუძველი ჩაუყარა სიონისტურ იდეოლოგიას. მან მიზნად დაისახა "ისრაელის მიწაზე ებრაელი ერისათვის ერთა ოჯახში [შემავალი] სამშობლოს ჩამოყალიბება", როგორც 1897 წელს ბაზელში გამართულ პირველ მსოფლიო სიონისტურ კონგრესზე იყო დეკლარირებული. ამ სწრაფვას მალე "ბაზელის გეგმა" ეწოდა.

ის ამ მოძრაობას უძღვებოდა 1897 წლის კონგრესიდან მის გარდაცვალებამდე, 1904 წლამდე. სიონისტური მოძრაობის დაარსებამდეც მოღვაწეობდნენ ისეთი მნიშვნელოვანი სიონისტი მოაზროვნეები, როგორც მოშე ჰესი, იეჰუდა ლევ პინსკერი და "ახად ჰა'ამი", მაგრამ ჰერცლმა პირველმა გააერთიანა ერთ ორგანიზაციაში სიონისტური იდეის მომხრე სხვადასხვა ქვეყნის ებრაელები. ის აგრეთვე პირველი სიონისტი მოღვაწე იყო, რომელიც სიონისტური იდეის განსახორციელებლად დიპლომატიურ, პოლიტიკურ და ეკონომიკურ სფეროებში მოქმედებდა, თანაც საჯაროდ.

ჰერცლის გარდაცვალების შემდეგ სიონისტური მოძრაობის ერთ-ერთ ხელმძღვანელად მისი ცნობილი თანამოღვაწე ხაიმ ვაიცმანი იქცა. ვაიცმანის ძალისხმევის შედეგად 1917 წელს გამოქვეყნდა "ბალფურის დეკლარაცია", რომლის მიხედვითაც ბრიტანეთის იმპერია მხარს უჭერდა ისრაელის მიწაზე (პალესტინაში) "ებრაელი ხალხისათვის ეროვნული სახლის" ჩამოყალიბებას. ეს სიონისტური მოძრაობის პირველი საერთაშორისო მიღწევა იყო.

1948 წელს, როცა ისრაელი შეიქმნა, სიონიზმი ახალი სახელმწიფოს ოფიციალურ იდეოლოგიად იქცა.  ერთი ხანობა სიონიზმი გაერომ აკრძალა, თუმცა შემდეგ ისევ დაუშვა.   

სიონიზმის ცენტრალურ კონცეფტუალურ მიმართულებად ითვლება: ისრაელის სახელმწიფოებრივი დამოუკიდებლობის განმტკიცება; მტრული გარემოცვის ნეიტრალიზება და ისრაელის, როგორც ცენტრის გარშემო მსოფლიოს ებრაელობის კონსოლიდაცია, “ებრაული ერის ერთიანობა“.

ასე განხორციელდა და დღესაც წარმატებით მიმდინარეობს ამ იდეოლოგიის პრაქტიკული ხორცშესხმა, რომლის საფუძვლებიც ჯერ კიდევ გასული საუკუნის მიწურულში შეიმუშავეს თ. ჰერცლმა და მისმა თანამოაზრეებმა.

მათი დაწყებული საქმის ერთგვარი გაგრძელება იყო, როდესაც მე-20 საუკუნის 50-იან წლებში ისრაელის მაშინდელმა პრემიერ-მინისტრმა, დიდმა პატრიოტმა ქვეყნისა დავიდ ბენ-გურიონმა, მთელი მსოფლიოს ებრაელ სწავლულებსა და რელიგიურ ლიდერებს სთხოვა, აზრი გამოეთქვათ კითხვაზე მიჰუ იეჰუდი? (ვინ არის ებრაელი?).

ეს საკითხი, რა თქმა უნდა, მყისიერად  ვერ გადაიჭრებოდა, მაგრამ მასზე  დღემდე ფიქრობს  საზოგადოების ის ნაწილი, რომელსაც  ერის შვილად მიაჩნია თავი, სამშობლოს ისტორიას განიცდის როგორც თავის სულიერ თავგადასავალს,  ეძვირფასება ყველაფერი, რაც ებრაელი ხალხის კეთილდღეობასთან არის დაკავშირებული და ეს ყოველივე იმ როლითა და ადგილით  განისაზღვრება,  რომელიც დღეს ისრაელს უკავია არათუ რეგიონში, მთელ მსოფლიოში. 

უშიშროება ამ ქვეყანაში ეროვნული პრიორიტეტია და ეროვნული იდეოლოგიის რანგშია აყვანილი. ისრაელის სახელმწიფო განსაკუთრებით ზრუნავს საკუთარ მოქალაქეებზე. თქვენ გინახავთ სადმე ის უპრეცედენტო დებულება, რაც ისრაელის არმიის წესდებაშია  ჩაწერილი? მასში ნათქვამია: “ქვეყნის ჯარისკაცი ტყვედ ჩავარდნის შემთხვევაში ვალდებულია მიაწოდოს მტერს მის ხელთ არსებული ყველა ინფორმაცია. უპასუხოს მოწინააღმდეგის ნებისმიერ კითხვას. მძევლად აყვანის შემთხვევაში, პირველი რიგის წესია - შეინარჩუნე სიცოცხლე. თუ ტერორისტების უპირატესობა სახეზეა, ნუ გაითამაშებ ზეადამიანობას. თქვენ გაგათავისუფლებენ სპეციალურად მომზადებული ადამიანები. მაშასადამე, მთავარია იზრუნო საკუთარ სიცოცხლეზე, რომ კვლავ პირნათლად ემსახურო სამშობლოს“.

ეს ებრაელი ჯარისკაცის ის უფლება და მოვალეობაა, რომელსაც სამხედრო წესდება კი  ანიჭებს, მაგრამ პრაქტიკულად  არ იყენებს.

ცნობისათვის: ებრაელთა შორის სახელმწიფო ღალატი, ისევე როგორც ძალადობა და  მკვლელობა, იშვიათად  ხდება.

სულ რაღაც ნახევარი საუკუნის წინათ შექმნილი ეს პატარა, ექვსმილიონიანი სახელმწიფო, უდიდესი ეროვნული შეგნების, ნიჭის, საოცარი შრომისმოყვარეობის, დიდი და დაუცხრომელი გარჯის, მიზანსწრაფვისა და რეალისტური აზროვნების შედეგად, სამოთხედ, წალკოტად აქციეს მისმა შვილებმა. და ამას ისრაელი ახერხებს, როგორც ქვეყნის შიგნით, ისე მის ფარგლებს გარეთ,  გარშემორტყმული მის მიმართ მტრულად განწყობილი 20-ზე მეტი არაბული ქვეყნის 200 მილიონიანი მცხოვრებთან უდიდესი დაპირისპირების პირობებში.

რამ გახადა ეს შესაძლებელი? პასუხი ერთია - ის, რომ სახელმწიფოში მცხოვრებ თითოეულ მოქალაქეს შეგნებული აქვს, რომ ისრაელი რაღაც უფრო სხვაა, უფრო მეტია, ვიდრე უბრალოდ ქვეყანა...

როგორც ცნობილია, ებრაელებს დიდ დახმარებას უწევდა და უწევს აშშ, თუმცა ისრაელის სახელმწიფო წინააღმდეგობას უწევს მათთვის მიუღებელ ამერიკელთა მოთხოვნებს, თუ მიაჩნიათ, რომ ეს მოთხოვნები არ შედის ისრაელის ეროვნულ ინტერესებში.

ისრაელის პირველი პრემიერ-მინისტრი, გამოჩენილი სახელმწიფო და პოლიტიკური მოღვაწე დავით ბენ-გურიონი აფრთხილებდა ქვეყანას, შორს ყოფილიყო ილუზიისგან, რომ ამერიკისა და ისრაელის ინტერესები ერთი და იგივე იქნებოდა. “არ არის სახელმწიფო, რომელიც თავის თავს აიგივებდეს სხვა სახელმწიფოსთან: ამერიკა ისევე არ გვიცხადებს ჩვენ სოლიდარობას ყველაფერში, როგორც ჩვენ არა ვართ სოლიდარული ამერიკასთან. აშშ-ს მოსაზრებები ზოგჯერ არ ემთხვევა ჩვენს შეხედულებებს, ზოგჯერ ეწინააღმდეგება კიდეც. ჩვენ გვაქვს ჩვენი საკუთარი მოსაზრებები და სავალდებულო როდია, რომ ისინი ეწინააღმდეგებოდეს ამერიკის მოსაზრებებს, მაგრამ არც სავალდებულოა ყოველთვის დაემთხვეს მათ“.

აი, თავის ერზე და ქვეყანაზე უსაზღვროდ შეყვარებული სახელმწიფო მოღვაწის ღირსეული პასუხი.

პოლიტიკურ აზროვნებაში ასევე კარგადაა ცნობილი იგივე - განდიზმის თეორია. განდიზმი ინდოეთის დამოუკიდებლობისათვის ბრძოლის წლებში შეიქმნა. მაგრამ მთავარი ისაა, რომ დამოუკიდებლობის გამოცხადების შემდეგ, განდიზმი ინდოეთის ოფიციალურ იდეოლოგიად გამოცხადდა. რა თქმა უნდა, თანამედროვე რეალიებისა და იდეოლოგიური განახლების გათვალისწინებით.

XIX საუკუნის დასაწყისიდან მთელი მომდევნო პერიოდის განმავლობაში ლათინური ამერიკის ქვეყნებში იქმნებოდა და მუშავდებოდა ეროვნული კონცეფციები: “არგენტინიდადი,“ “მექსიკანიდადი,“ პარაგვაიდადი,“ პერუანიდადი“ და სხვათა იდეოლოგიები. ისინი მიზნად ისახავდა ეროვნული ერთიანობის, კონსოლიდაციის დასაბუთებას.

სამხრეთ ამერიკულ ეროვნულ იდეოლოგთა მეორე ჯგუფი ასაბუთებდა ლათინური ამერიკის ქვეყნების გაერთიანებისა და ერთი დიდი ზესახელმწიფოებრივი პოლიტიკური ერთეულის შექმნის საჭიროებას. სამხრეთ ამერიკული ინტეგრაციისადმი მიდრეკილების ერთ-ერთი გამოვლინება იყო 60-იან წლებში ე.წ. “ვინიადელ-მარის ლათინოამერიკული ქარტიის“ შექმნა, იგივე მოიმოქმედეს ანდების ქვეყანათა ჯგუფმა “კუსკოს დეკლარაციის“ შექმნით და მისი იდეოლოგიური დასაბუთებით.

ამიტომ, გავიმეორებ ათასჯერ ნათქვამ, მაგრამ თითოეული ჩვენთაგანისთვის იმედის მომცემ სიტყვებს: “ერთა არსებობა ღვთის ნებაა და  ყოველ ერს აქვს ღვთისმიერ  დაკისრებული  მისიის  აღსრულების  ვალდებულება“.

საქართველომ  XXI-ე საუკუნეში გაძარცულმა შემოაბიჯა. ჩვენი დაკარგული ტერიტორიების წყალობით არაერთი სახელმწიფოს მიწა-წყალი გაიზარდა. თუ მსოფლიო პოლიტიკურ  რუკას  დავაკვირდებით, ამ მხრივ არც პირველები ვართ და არც უკანასკელნი.

“დაკარგული კენიგსბერგის ბედზე აქამდე წუხს გერმანია. ერთ-ერთ სადგურზე დღემდე ჰკიდია აბრა წარწერით: “მატარებლების გასვლა კენიგსბერგის მიმართულებით დროებით შეჩერებულია!“

ყველაფერი ამ ერთ წინადადებაშია კონცენტრირებული: ნებისყოფა, ოპტიმიზმი, იმედი...

ჩვენც გვჭირდება ასეთი აბრა: “სოხუმის და ცხინვალის მიმართულებით მატარებლების  გასვლა  დროებით  შეჩერებულია.“

დღეს ჩვენს მამულს ვერც ცხრა ძმა ხერხეულიძე დაიცავს და ვეღარც სამასი არაგველი. ეს ჩვენ, დღევანდელ ქართველებს გვევალება მისი დაცვა!

თუ სულის უკვდავების გჯერათ, მაშინ ისიც უნდა დაიჯეროთ, რომ მათ, ვისაც ერქვა დავითი, შოთა, თამარი...  მათი სული ყველა ჩვენთაგანშია განაწილებული.

დღეს თუ არა ხვალ, როდესაც მსოფლიო რუკა ვინ იცის კვლავაც რა სახით შემუშავდეს, ქართველი ერი ვალდებულია ამჯერად მაინც ჯეროვნად მომზადებული შეხვდეს  მსოფლიო  ქარიშხლის  მიერ  მოსალოდნელ  ყოველგვარ  ცვალებადობას, რამეთუ ეს ცვალებადობა ხშირად მოულოდნელად დგება,  ბევრისთვის შეუმჩნევლადაც.