„ახალი პარტიების შექმნა „ქართულ ოცნებას“ კი არ დაასუსტებს, არამედ გააძლიერებს. ამას უნდა მიხვდეს ოპოზიცია. რაც უფრო მეტი 1%-იანი პარტია იქნება, ეს იმას ნიშნავს, რომ მხოლოდ ორი პოლიტიკური ძალა გაიყოფს მესამე სექტორის ხმებს პროპორციული სისტემიდან გამომდინარე“, - აცხადებს For.ge-სთან საუბრისას პოლიტოლოგი ვახტანგ ძაბირაძე.

ახალი პარტიების გაჩენა ქართულ პოლიტიკაში მართლაც შეიძლება გახდეს გადამწყვეტი ბრძოლა „ქართული ოცნების“ ჩამოსაშორებლად, თუ ეს უბრალო ჭექა-ქუხილია, რაც არც არაფერს შეცვლის ჩვენს ერთფეროვან პოლიტიკურ სივრცეში? საუბარია ბესელიას გუნდზე, დავით ჭიჭინაძეზე, ირაკლი ოქრუაშვილზე, დავით მაღრაძის უფრო მეტად გააქტიურებაზე, ასევე, სავარაუდოდ, ლევან ვასაძესა და ქობულია-კვირიკაშვილის ტანდემზე.

- საპრეზიდენტო არჩევნებმა ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორი წარმოაჩინა, რომ ამომრჩეველთა საკმაოდ დიდ რაოდენობას არ მოსწონს არც „ქართული ოცნება“ და არც „ნაციონალური მოძრაობა“. ეს მანამდეც ჩანდა, მაგრამ საპრეზიდენტო არჩევნების შემდეგ უფრო მკვეთრად გამოჩნდა. მეორე ტურში ცოტა სხვაგვარად წარიმართა ყველაფერი, გარკვეულწილად, ხმები გადანაწილდა, მაგრამ მოვიდა დაახლოებით 200 ათასი ამომრჩევლით მეტი, ვიდრე პირველ ტურში. ესენი გახდნენ იძულებითი მხარდამჭერები „ქართული ოცნების“, რადგან ისინი არჩევნებში მას შემდეგ ჩაერთვნენ, როდესაც საკითხი დადგა, გაიმარჯვებდა ვაშაძე, თუ ზურაბიშვილი. ანუ მათ „ნაცმოძრაობის“ საწინააღმდეგოდ მისცეს ხმა და არა ზურაბიშვილის სასარგებლოდ. ამ ფაქტორმა, რა თქმა უნდა, იმოქმედა პოლიტიკურ სპექტრზე, რადგან გაჩნდა ასეთი ილუზია, რომ მესამე ძალის მოლოდინია ქვეყანაში. სხვათა შორის, ასეთივე ილუზია გაჩნდა 2016-ში, ოღონდ მაშინ ამ ფლანგზე პაატა ბურჭულაძე გამოჩნდა. ეს მოლოდინი შეიძლება მართლაც არსებობდეს, მაგრამ იმისთვის, რომ მოლოდინი რეალობად აქციო, უნდა გქონდეს პოლიტიკური, ან საზოგადოებრივი კაპიტალი. აქ ფინანსებს არ ვგულისხმობ.

თუ ქართულ სიტუაციას დავაკვირდებით, საქართველოში გამარჯვებას აღწევდა მხოლოდ ის ძალა, ვინც ქმნიდა ახალ პოლიტიკურ რეალობას. თავის დროზე ეს იყო გამსახურდია, შემდეგ ახალი პოლიტიკური პროცესი შექმნა შევარდნაძემ, შემდეგ - სააკაშვილმა და ბოლოს ივანიშვილმა. თქვენს მიერ ჩამოთვლილ კანდიდატებს გონებრივად გადავავლე თვალი და დავფიქრდი, რომელი მათგანი შეიძლება აღმოჩნდეს ისეთი პოლიტიკური, თუ გნებავთ, საზოგადოებრივი კაპიტალის მქონე, რომელიც თანაფარდი იქნება იმ ოთხეულის, ანუ გამსახურდიას, შევარდნაძის, სააკაშვილისა და ივანიშვილის. მიუხედავად იმისა, წინა ოთხეულისადმი ვის რა დამოკიდებულება აქვს, ვერავინ უარყოფს, რომ ზვიად გამსახურდიას ჰქონდა პოლიტიკური კაპიტალი და ქარიზმა. ასევე, გავიხსენოთ, რა ქარიზმა ჰქონდა შევარდნაძეს, თავის დროზე როგორი ქარიზმა ჰქონდა სააკაშვილს, გავიხსენოთ ისიც, როგორი ქარიზმა ჰქონდა ივანიშვილს. თქვენს მიერ ჩამოთვლილი ადამიანებიდან კი რომელიმე მათგანს რაიმე ასეთი აქვს?!

ივანიშვილს უფრო მეტად „ფულადი ქარიზმა“ ხომ არ ჰქონდა?

- არა ბატონო, ივანიშვილი იყო ლეგენდა, მითი, ადამიანი, რომელსაც არაფერი არ უნდოდა, არც ტელევიზიასთან ჩნდებოდა, არც პრესაში, საერთოდ დამალული იყო და მხოლოდ და მხოლოდ ქველმოქმედებით იყო დაკავებული. ამ მითის შექმნაში ივანიშვილმა ჩადო 3 მილიარდი დოლარი, ანუ ეს იყო მთელი მისი ქველმოქმედება, ამიტომ მისდამი იყო ვეებერთელა მოლოდინი, რომ მოვა კაცი, რომელსაც საკუთარი ფული არ ენანება და აგვაშენებს. როდესაც პოლიტიკაში შემოდის რომელიმე პოლიტიკოსი იმისთვის, რომ მან პოლიტიკური ძალა შექმნას, ჩვენი რეალობიდან გამომდინარე, ის გარკვეული ქარიზმის მქონე უნდა იყოს. ამ ხალხიდან ქარიზმას კი ვერც ერთ მათგანში ვერ ვხედავ.

თუკი ამ ადამიანებს ექნებათ გარკვეული იდეოლოგია, პროგრამები, ესეც არ შესძენს დივიდენდებს ამომრჩევლის თვალში?

- შესაძლოა, მათ ჰქონდეთ იდეოლოგია, მიმართულებები, პროგრამები, მაგრამ ეს მეორეხარისხოვანია. პირველი არის ის, თუ როგორი პოლიტიკური კაპიტალი აქვთ მათ. ამ ხალხს პოლიტიკური კაპიტალი არ აქვს, ერთადერთი, შეიძლება კაცმა იფიქროს, რომ ვასაძეს რაღაც ქარიზმა ჰქონდეს, ოღონდ ეს ქარიზმა დადებითია, თუ უარყოფითი, ეგეც საკითხავია. რაც შეეხება დავით მაღრაძეს, ეს ხომ პირველი მცდელობა არ არის, ადრეც გააკეთა მან ასეთი რამ.

დავით მაღრაძე უფრო საზოგადოებრივი მოძრაობის ნიშის დაკავებას ცდილობს, პოლიტიკას თითქოს არც ეკარება. შესაძლოა, ამით სურს, წარმოაჩინოს, რომ პოლიტიკა მისთვის, როგორც პოეტისთვის სუფთა საქმე არ არის.

- ყველა იწყებს საზოგადოებრივი მოძრაობით და მერე გადადის პოლიტიკაში. დავით მაღრაძეს ერთხელ უკვე ჰქონდა საზოგადოებრივი მოძრაობა. ახლახანს კი საინფორმაციო საშუალებებით ვნახე ფილარმონიაში მის მიერ გამართული შეხვედრა და გულწრფელად გითხრათ, ვერ გავიგე, რა უნდოდა. გამოვიდა, რაღაცაზე ილაპარაკა, რომ ცუდად მიდის საქმე, მაგრამ თურმე არც ისე ცუდად მიდის...

ფიქრობთ, რომ დავით მაღრაძის გარეგნული დისტანცირება პოლიტიკისგან სულაც არ ნიშნავს, რომ მაღრაძე ქვეცნობიერად არ ფიქრობდეს პოლიტიკაში დამკვიდრებას?

- არ ვიცი, ის რას ფიქრობს, ჩემთვის მისი საქციელი გაუგებარია. როგორც მოგახსენეთ, ეს მისი პირველი მცდელობა არ არის, ასეთი რამ მან ადრეც გააკეთა. ამიტომ მისი საზოგადოებრივი მოძრაობა პოლიტიკურ პარტიადაც რომ გადაკეთდეს, კარგით რა, ამით რა შეემატება დავით მაღრაძეს? არც უფრო მეტად ქარიზმატული გახდება და არც უფრო მეტი მიზიდულობა ექნება მესამე სექტორიდან ამომრჩევლის მისაზიდად. მესმის, ყველა ცდილობს, რაღაცნაირად გადაუწყვეტელ ამომრჩეველში დასაყრდენი მოიპოვოს, მაგრამ მეეჭვება, მათ საამისო რესურსები ჰქონდეთ. აქ კიდევ ერთი მომენტიცაა, შესაძლოა, 3%-იანი ბარიერი ვინმეს ძალიან დაბალ ბარიერად და მაცდურად მოეჩვენოს, სინამდვილეში, ეს არც ისე მარტივია, როგორც ერთი შეხედვით ჩანს. რაოდენობა თითქოს არც ისე დიდია, თუ გადათვლიან 3%-ს 2-მილიონიანი ამომრჩევლიდან, მაგრამ თუ გაიხსენებენ წინა არჩევნების შედეგებს, დარწმუნდებიან, რომ პარტიები ღებულობდნენ 0,5%-ს, 0,6%-ს. 1%-იანი პარტიები ძალიან ცოტა იყო. ასე რომ, ამ ადამიანებს დაფიქრება სჭირდებათ. მეც ძალიან მინდა, შეიქმნას მესამე ძლიერი ცენტრი, რომელიც ამ ორს-„ნაცმოძრაობას“ და „ქართულ ოცნებას“ რაღაცნაირად გაანეიტრალებს, მაგრამ ჯერჯერობით ამ ფუსფუსში ეს არ იგრძნობა.

რაც შეეხება ირაკლი ოქრუაშვილს, რომელიც, ასევე, აპირებს ახალი პარტიის ჩამოყალიბებას. ის ამბობს, რომ შესაძლოა, მისნაირი ადამიანების პოლიტიკაში მოსვლა არ ეგების, მაგრამ მასზე უფრო უარესები ცდილობენ პოლიტიკაში მოსვლას და ამიტომაც გარისკა.

- ირაკლი ოქრუაშვილი ჯერ წავიდა, მერე ისევ ჩამოვიდა, მერე სააკაშვილს უპირისპირდებოდა, ახლა სააკაშვილს ურიგდება. მოკლედ, სრული გაურკვევლობა სუფევს ოპოზიციურ ფლანგზე. არ ვგულისხმობ „ნაციონალურ მოძრაობას“ და „ევროპულ საქართველოს“. მათ მეტ-ნაკლებად მხარდამჭერები ჰყავთ და 3%-იანი ბარიერის პრობლემა ნამდვილად არ აქვთ. რაც შეეხება დანარჩენებს, აქ რეალური პრობლემები ჩნდება. მე არ ვიცი, როგორ გადაჯგუფდებიან, მაგრამ ახალი პარტიების შექმნა „ქართულ ოცნებას“ კი არ დაასუსტებს, არამედ გააძლიერებს. ამას უნდა მიხვდეს ოპოზიცია, რაც უფრო მეტი 1%-იანი პარტია იქნება, ეს იმას ნიშნავს, რომ ეს ორი პოლიტიკური ძალა გაიყოფს მესამე სექტორის ხმებს პროპორციული სისტემიდან გამომდინარე.

ხომ არ ფიქრობთ, რომ ხელოვნურად შექმნილი ორპოლუსიანი ვითარების გამო საბოლოოდ ინანებს ბიძინა ივანიშვილი, რადგან მან არ შემოუშვა სხვა ძალა და მხოლოდ ორი ძალა - „ნაცმოძრაობა“ და „ქართული ოცნება“ წაახალისა პოლიტიკურ ველზე? როგორც აღმოჩნდა, „ნაცმოძრაობის“ შენარჩუნება არ ყოფილა სამუდამო გარანტია თვით ივანიშვილის ხელისუფლებაში დასარჩენადაც კი.

- დიახ, მაგრამ დღემდე წარმატებით თამაშობს ის ფორმულირება, რომ, თუ არ დაუჭერთ მხარს „ქართულ ოცნებას“, დაბრუნდება „ნაციონალური მოძრაობა“. „ნაცმოძრაობა“ და სააკაშვილი ამ 7 წლის განმავლობაში ვერ ხვდებიან, რომ ასეთი აგრესიული პოლიტიკა ივანიშვილის წისქვილზე ასხამს წყალს, ან ხვდებიან და, უბრალოდ, ასე აკეთებენ.

შეიძლება, ეს გარიგება იყოს? თუ ზედმეტია გარიგებაზე საუბარი?

- ზედმეტი ქართულ პოლიტიკაში რამე არის უკვე? ისე ნაწილდება ხმები, ხან იშლება ეს ხალხი, ხან ერთიანდება, რომ კითხვებს აჩენს. ამის მიუხედავად, წარმატებას ვუსურვებ იმ ადამიანებს, ვინც ცდილობს ახალი პოლიტიკური ძალის შექმნას, მაგრამ, თუ გულწფელი ვიქნები, გულწრფელობა ისაა, რომ, ჩემი ანალიზით, მათ დიდი არევ-დარევის შეტანა ოპოზიციურ ფლანგზე არ შეუძლიათ, უბრალოდ, მათ შეუძლიათ ამომრჩევლის კიდევ მეტი დიფერენცირება-დანაწილება.

ალბათ, ამ ახალ პოლიტიკურ პარტიებსაც ექნებათ ჩატარებული წინმსწრები კვლევები, თუ რა როლს შეასრულებენ სამომავლოდ. ნუთუ ისინი ვერ ხვდებიან, რომ მათი გააქტიურება პოლიტიკაში წამგებიანი იქნება მათთვის და უკვე არსებული ორი პარტიის სასარგებლოდ დაასხამენ წყალს? რისთვის შემოდიან პოლიტიკაში, თუკი ამას არ ექნება გაგრძელება? ვერ ელევიან პოლიტიკას?

- უბრალოდ, ცალკე აღებული ფიგურა თუ იქნები, რომელიმე პარტიას უნდა შეეკედლო. ვერ ვიტყვით, რომ ორი ოპოზიციური პარტიის გარდა („ნაციონალები“ და „ევროპული საქართველო“) კიდევ არსებობენ ისეთი პარტიები, რომლებსაც გარანტირებული აქვთ თუნდაც 3%-იანი ბარიერის გადალახვა. ასე არ არის. ადგილები შეზღუდულია საპარლამენტო სიაშიც, ანუ თუ შენ ხარ ცალკე აღებული პირი, მაშინ სხვა პარტიებთან ლაპარაკი არ გამოდის, მაშინ უნდა მიხვიდე და უთხრა, შემოვდივარ თქვენს პარტიაში და ჩამსვამთ თუ არა გამსვლელ სიაშიო, ხოლო, როდესაც შენ გაქვს პარტია, მნიშვნელობა არ აქვს, რამდენი მხარდამჭერი გყავს, უკვე ბლოკში მოძებნი ადგილს.

დიდი ხნის წინანდელ ამბავს მოგიყვებით, თავის დროზე პარტიები რომ იქმნებოდა, ბლოკის გაკეთებაზე იყო საუბარი და, რომ დავითვალეთ შეფასებები, პარტიათა ლიდერების მოლოდინით, 100%-ს კი არა, რატომღაც თურმე საქართველოს მოსახლეობის 300%-ს აიღებდნენ.

არჩევნების მიმართ გაბერილი მოლოდინი ყოველთვის არსებობდა?

- რა თქმა უნდა. ამიტომაც, თუ ბლოკი კეთდება, პარტიის ლიდერს გარანტირებული აქვს გამსვლელ სიაში ყოფნა. აქედან გამომდინარე, ახლანდელი პოლიტიკოსები ფიქრობენ, მე შევქმნი ახალ პარტიას და მერე იქნებ, ბლოკშიც მოვძებნო ჩემი ადგილი.

დაბოლოს, როგორი იქნება გიორგი ქობულიას ტანდემი გიორგი კვირიკაშვილთან? ხომ არ იქნება ეს განაწყენებულ პოლიტიკოსთა შურისძიება „ოცნების“ წინააღმდეგ, რადგან არა მარტო ბესელია და მისი გუნდია განაწყენებული, არამედ ქობულია-კვირიკაშვილიც?

- რაც შეეხება ქობულიას და კვირიკაშვილს, არც ერთი და არც მეორე პოლიტიკური კაპიტალის მქონე არ არის. ქობულია საერთოდ გაუგებრობაა, რატომ მოვიდა და რატომ წავიდა, ან საერთოდ როდის მოვიდა და როდის წავიდა. მისი ერთი გამოსვლა, რომ მე მბლოკავდნენ და ამიტომაც წავედი, არა მგონია, პოლიტიკურ კაპიტალს ქმნიდეს. ამდენად, საეჭვოა, მათმა ტანდემმა ფურორი მოახდინოს ქართულ საზოგადოებაში. უბრალოდ, ეს იქნება ერთი რიგითი პარტია.