სანამ შანხაიში პუტინის გენიალური პოლიტიკური ნაბიჯით მოხიბლულები იმის განსჯას დაიწყებდეთ, როგორ ჩაფლავდა ამერიკის და ევროპის სანქციები რუსეთის მიმართ, და როგორ მშვენივრად გამოძვრა რუსეთი – ევროპაზე, როგორც გაზის ერთადერთ სერიოზულ მყიდველზე დამოკიდებულებიდან, ჯერ შეიცადეთ…

ნამდვილად, 400 მილიარდი დოლარი ქუჩაში არ ჰყრია!

დიახ, ნამდვილად, რუსეთს/გაზპრომს ახლა აქვს დივერსიფიცირებული ბაზარი გაზის გასაყიდად და შედარებით უფრო მშვიდად შეუძლია იძინოს…

ნამდვილად, პუტინისთვის სერიოზული მარცხი იქნებოდა ჩინეთიდან ხელცარიელი დაბრუნება და თუმცა ბოროტი ენები ამბობენ, რომ ჩინეთმა მშვენივრად, სულ ღიმილ-ღიმილით გადაუგრიხა ხელები რუსეთს და სასურველი 400-450 დოლარის ნაცვლად, მხოლოდ 350 დოლარად შეიძინა 1000 კუბომეტრი გაზი, მაგრამ სულ არობას ეს ნამდვილად სჯობს!

მაგრამ ისევე, როგორც თერაპიაში მკურნალობა მხოლოდ მაშინაა ეფექტური, როცა შედეგს და ფასს მანამდე არსებულ სხვა წამალს/მეთოდს ადარებ, ბიზნესშიც აბსოლუტური ციფრები ხშირად მცდარ შეხედულებას გვიქმნის. ყველაფერი ფარდობითია და სწორედ შედარება იძლევა ზუსტ პასუხს იმაზე, სადაა რეალური მოგება და სად – ბლეფს ქვეშ შეფარული მოდელირებული ღიმილი.

უფრო დაბალი ფასი ჩინეთს, ვიდრე ევროპას?
რუსეთმა 2013 წელს ევროპას მიჰყიდა 152 მილიარდი კუბომეტრი გაზი. გარდა ამისა, რუსეთმა თურქეთს მიჰყიდა კიდევ 10 მილიარდამდე კუბომეტრი.

ასე რომ, ორიდან ერთი გამოდის – თუ რუსეთმა ჩინეთს მართლა 350 დოლარად დაუდო კონტრაქტი ყოველ 1000 კუბომეტრზე, მაშინ იგი მხოლოდ 38 მილიარდი კუბომეტრს მიჰყიდის ჩინეთს წლიურად, ან… ან იქნებ ფასი კიდევ უფრო დაბალია, ვიდრე 350 დოლარი?

აქვე შეგახსენებთ, რომ 2012 წელს რუსული გაზის ფასი ევროპისათვის საშუალოდ 400 დოლარი იყო, ხოლოდ 2013 წელს გაზპრომი იძულებული გახდა ფასი 370 დოლარამდე დაეწია. გამოდის, ფაქტიურად, რუსეთი ჩინეთს უფრო იაფად აძლევს გაზს, ვიდრე ევროპა ყიდულობდა 2013 წელს. http://uk.reuters.com/article/2012/12/18/gazprom-europe-idUKL5E8NI1VY20121218

მაგრამ მარტო ეს არაა მნიშვნელოვანი…

გაცილებით უფრო ნაკლები მოცულობა, ვიდრე ევროპას?

თუ ფასი 350 დოლარია, როგორც ზემოთ ვთქვით (უფრო სწორედ, ბიბისი-მ იანგარიშა და თქვა, და რა უფლება მაქვს, არ ვენდო – http://www.bbc.co.uk/russian/international/2014/05/140521_russia_china_gas_contract.shtml) მაშინ, გამოდის, რომ წლიურად ჩინეთი ”გაზპრომისაგან” 38 მილიარდ კუბომეტრ გაზს მიიღებს. თუ რეალური ფასი, მოხდა სასწაული და – უფრო მეტია (რაზეც რუსი ექსპერტები მინიშნებას აკეთებენ), მაშინ – რაოდენობა კიდევ უფრო ნაკლები გამოდის!

მაგრამ თუ რუსეთმა 2013 წელს 162 მილიარდი კუბომეტრი გაყიდა და ახლა ჩინეთისგან მხოლოდ 38 მილიარდ კუბომეტრზე აქვს კონტრაქტი, გამოდის, რომ მან კიდევ 124 მილიარდი კუბომეტრის მყიდველი უნდა მოძებნოს!
ჰოდა, გასაგებია, რომ თურქეთი, და ევროპის ზოგიერთი ქვეყანა – ბულგარეთი, ბალტიისპირეთის ქვეყნები, უნგრეთი, ჩეხეთი და სლოვაკეთი (რომელთაც ალტერნატიულ წყაროებზე ხელი ნაკლებად მიუწვდებათ) – სავარაუდოდ, იგივე მოცულობებს შეუკვეთენ გაზპრომს, რასაც 2013 წელს. მაგრამ ხომ აშკარაა, რომ მას შემდეგ, რაც ევროპელმა პარტნიორებმა უკვე იციან, რომ ერთადერთმა რეალურმა მყოდველმა გასაყიდი მოცულობის მმესამედიც კი ვერ აითვისა, რომ გაზპრომი უკვე ცუდ მდგომარეობაშია?! სავსებით გასაგებია, რატომ არ უნდა რუსეთს გაამხილოს – არც ჩინეთთან შეთანხმებული ფასი, და სიამოვნებით დამალავდა მოცულობებსაც! რადგან აშკარა ხდება ყველასთვის, რომ ახლა გაზპრომისთვის ხელის გადაწრიახება და მასთან ”პანიეჟენიეზე” თამაში საკმაოდ იოლია. სულ არ გამიკვირდება, გერმანელებმა და ფრანგებმა, სულაც 300-დოლარიან ფასზე რომ დაიწყონ ”ბაზარი”, რომელიც ახლა უკვე სულაც არ იქნება ”რიჟა”… თუ არადა, პუტინმა ახლა კიდევ სადმე უნდა იშოვოს სასწრაფოდ ახალი კლიენტები

ვადები!
მაგრამ ყველაზე საინტერესო ვადებია!

ეს ყველაფერი, ძვირფასო ვლადიმერ ვლადიმეროვიჩ, თურმე მხოლოდ 2018 წლიდან დაიწყება! ანუ გამოდის, რომ 2015, 2016 და 2017 წელს პუტინს გასაყიდი აქვს ისევ ის წლიურად მინიმუმ 150 მილიარდი კუბომეტრი გაზი! ჰოდა, ევროპის ქვეყნებს კი სჭირდებათ ეს გაზი, მაგრამ თუ ადრე ძირითადად მხოლოდ ისინი ნერვიულობდნენ, ამერიკამ რომც მოგვაწოდოს ფიქალის გაზი, ეს 2-3 წელი ვერაფრით მოხერხდებაო, ახლა გამოდის, რომ 3-4 წელი რუსეთსაც არ ჰყავს მყიდველი!

და რატომ არ ხერხდება ნეტა 2018 წლამდე ჩინეთისთვის გაზის მიწოდების დაწყება?
მიზეზი ორია:
ა) ან ჩინეთმა აგრძნობინა რუსეთს, 2018 წლამდე მშვენივრად მაქვს ენერგეტიკული სათბობი მომარაგებული (სულ ახლახანს დადეს ძალიან დიდი კონტრაქტი ნახშირზე!) და თუ ძაან გინდა, რომ რამე ვიყიდო, კიდე უფრო დაბლა ჩამოდი ფასი, სანამ მთლად ოხრად არ დაგრჩენია ეგ საოხრეო,
ან
ბ) ინფრასტრუქტურა – მილსადენები არ არსებობს.
მთავარი მიზეზი მართლაც მეორეა. პრინციპში, რუსეთი და ჩინეთი დიდი ხანია საუბრობენ გაზის მიწოდებაზე და მაქსიმალური ციფრიც 38 მილიარდი კუბომეტრი იყო და ყველაზე ადრეული ვადაც – 2018 წელი, რადგან ლამის 3 წელი მაინცაა საჭირო, სანამ რუსეთი დასავლეთ ციმბირიდან ვლადივოსტოკამდე ახალ გაზსადენს გაიყვანს! მომავალში რუსეთი და ჩინეთი აპირებენ კონტრაქტის მოცულობა 60 მილიარდამდე გაზრადონ, მაგრამ ეს, სავარაუდოდ – კიდევ 3-4 წლის საქმეა, მინიმუმ…
ახალი გაზსადენის გაყვანა კი ძალიან დიდი ხარჯი და ძალიან დიდი საქმეა. და თუ ამოდენა საქმეს შეეჭიდები ადამიანი, გიჟი უნდა იყო, რომ ამ დროს დასავლეთ საზღვართან ომი გქონდეს ატეხილი და სანქციებით ირთულებდე ინვესატიციურ კლიმატს.

დასკვნა:
პუტინმა უდავოდ მიაღწია წარმატებას, რომ ხელცარიელი არ ჩამოვიდა შანხაიდან! მისთვის ეს საშინელი მარცხი იქნებოდა და არაა გამორიცხული, რომ ჩინეთთან კოტრაქტში რეალურად გაზის ფასი კიდევ უფრო დაბალია, ვიდრე 350 დოლარი!
პუტინისთვის ეს კონტრაქტი ნამდვილად მხსნელი რგოლია, მაგრამ ის ნამდვილად არ წყვეტს მის ყველა პრობლემებს. მეტიც, 2015-2017 წლებისათვის მას სასწრაფოდ სჭირდება ახალი გასაღების ბაზრების მოძიება.
ახლა, როცა ევროკავშირმა და ამერიკამ იციან, რომ პუტინის ყვეაზე რთული წლები სწორედ 2015-2017-ია, სწორედ ახლა აქვთ შანსი, რომ მაქსიმალური ეფექტით განახორციელონ კოორდინირებული სანქციები და მაქსიმალური კოორდინაციით მოახერხონ ის, რომ ამ სამ წელიწადში რუსულ გაზზე დამოკიდებულება მინიმუმამდე შეამცირონ.
მაშინ რეალურია მდგოამრეობა, რომ 2015-2017 წწ. რუსეთს უფრო მეტად ენდომება გაზის გაყიდვა, ვიდრე ეს აქამდე იყო (როცა გაცილებით ძლიერ დაინტერესებული მხარე სწორედ ევროპა იყო), ხოლო 2018 წლისთვის ევროპის მოთხოვნილება რუსულ გაზზე (სასურველი მოცულობა), სავარაუდოდ იმაზე გაცილებით ნაკლები იქნება, ვიდრე რუსეთისთვის გასაყიდად აუცილებელი გაზის რაოდენობა.
ეს ყველაფერი იძლევა იმის საშუალებას, რომ პუტინი იღიმებოდეს, მაგრამ აშკარაა, რომ ამ ღიმილის უკან სერიოზული ძალისხმევა და დაძაბულობაა…