ერთ დროს დათრგუნული ტენდენცია, რომლის თანახმადაც ვაჟიშვილი მშობლებისთვის უფრო სასურველი იყო, ვიდრე გოგონა, უკან ბრუნდება.
ვაჟიშვილებს კავკასიაში უპირატესობას ანიჭებდნენ, მაგრამ ეს ტენდენცია ერთ დროს ითრგუნებოდა, ახლა კი შემაშფოთებლად იკიდებს ფეხს
მიიჩნევდნენ, რომ მდედრობითი სქესის ნაყოფის მოცილების პრაქტიკა ძირითადად ჩინეთსა და აზიის სხვა ქვეყნებშია გავრცელებული. მაგრამ ეს ტენდენცია კავკასიაშიც პრევალირებს. ორი ახალი კვლევა ამის მიზეზს ეძიებს და ვარაუდობს, რომ ამგვარი პრაქტიკა შეიძლება კიდევ უფრო გავრცელდეს.
თუ ბუნებრივ პროცესებში არ ერევიან, ყოველ 100 გოგონაზე 105 ბიჭი ჩნდება. ბიჭები უფრო მგრძნობიარენი არიან საბავშვო დაავადებებისადმი, ამიტომ პატარა დისბალანსი დაბადებისას, პუბერტატულ ასაკში მათ ტოლ რაოდენობას უზრუნველყოფს. მაგრამ სომხეთსა და აზერბაიჯანში ყოველ 100 გოგონაზე 115 ბიჭი ჩნდება, ხოლო საქართველოში – 120. აქ უფრო დიდი დისპროპორციაა, ვიდრე ჩინეთში. სამივე ქვეყანაში მაჩვენებლებმა მკვეთრად იმატა 1991 წლის შემდეგ. 2010 წელს, ასკვნის მარკ მაიკლი, ნიუ-იორკის უნივერსიტეტიდან, დაბადებული გოგონების რაოდენობა 10 პროცენტით ჩამორჩებოდა მაჩვენებელს, რომელიც ნორმალურ პროპორციას უზრუნველყოფდა. უფრო დიდი დისბალანსი მხოლოდ ჩინეთშია.
სქესობრივი ბალანსი კავკასიაში განსაკუთრებით მაშინ ირღვევა, როდესაც მეორე ან მესამე ბავშვი იბადება. სომხეთში ყოველ პირველ ას ქალიშვილზე 138 ბიჭი იბადება. თუ პირველი შვილი ბიჭია, უფრო სავარაუდოა, რომ მეორე გოგონა იქნება (ანუ შეიცვლება სქესის სელექცია). მაგრამ თუ პირველი შვილი გოგონაა, მაშინ ვაჟი ბევრად უფრო სასურველი ხდება. როდესაც პირველი შვილი გოგონაა, მეორე ბავშვი შემთხვევათა 61 პროცენტში – ბიჭია. სომხური ოჯახები, როგორც ჩანს, გეგმავენ არა მხოლოდ ოჯახის წევრების რაოდენობას, არამედ მის შემადგენლობასაც.
ისევე როგორც ყველგან, ულტრაბგერითი გამოკვლევისა და, შესაბამისად, ნაყოფის სქესის დადგენის სიიაფე მნიშვნელოვნად ცვლის ვითარებას. საბჭოთა კავშირის დაშლამდე ასეთი აპარატურა იშვიათად მოიპოვებოდა, რადგან ნაწილს სამხედრო მიზნებისთვის იყენებდნენ, ხოლო დასავლეთიდან მათი შემოტანა აკრძალული იყო. როგორც კი 1991 წლის შემდეგ ასეთი აპარატურა გავრცელდა, სელექციური აბორტების რაოდენობაც გაიზარდა. თუმცა, ეს აპარატურა უფრო ბევრია უკრაინასა და სხვა მეზობელ ქვეყნებში, მაგრამ აქ სქესობრივი წონასწორობა სტაბილურია. მაჩვენებლები გაიზარდა ჩრდილო ოსეთში, რომელიც რუსეთის შემადგენლობაშია და კავკასიაში მდებარეობს და თურქეთის ნაწილში, მაგრამ მხოლოდ 107-მდე.
რით არის განპირობებული კავკასიის პრეცედენტი? ავტორები ვარაუდობენ, რომ პასუხი შეიძლება პოლიტიკაში ვეძიოთ: ვაჟები ასე ძალიან იმიტომ ურჩევნიათ, რომ სამივე ქვეყანას აქვს „გაყინული კონფლიქტები“, რომლებსაც შეუძლიათ ისე შეამცირონ გოგონების ფასი, რომ ოჯახის დაგეგმვა ვაჟების სურვილმა განაპირობოს“. თუ ეს ასეა, ეს დიდი ცვლილება მნიშვნელოვანი იქნება. საბჭოთა კავშირი 70-იანებში თავს იწონებდა იმით, რომ იქ ქალებს ისეთი უფლებები ჰქონდათ, როგორიც არსად სხვაგან. გარდა ამისა, საბჭოთა კავშირი არ უშვებდა ქალების დისკრიმინაციას რელიგიური ნიშნით. ვაჟების ამჟამინდელი პრეფერენცია კავკასიაში იმის დასტურია, რომ ტრადიციული ფასეულობები უკან ბრუნდება.
მეორე მხრივ, კავკასია შეიძლება არც წარმოადგენდეს გამონაკლისს. ნიუ-იორკული ორგანიზაციის, პოპულაციის საბჭოს, თანამშრომელმა ჯონ ბონგაარტმა 61 ქვეყანაში ჩაატარა კვლევა, რათა დაედგინა, როგორი იქნებოდა სქესობრივი პროპორცია იმ შემთხვევაში, თუ მშობლებს ვაჟიშვილებისა და გოგონების სასურველი რაოდენობა ეყოლებოდათ. აღმოჩნდა, რომ ქვეყნების ნახევარში სასურველი პროპორცია 110-ზე მეტია (უფრო მაღალი, ვიდრე ინდოეთში, სადაც ეს მაჩვენებელი 108-ს შეადგენს). სომხეთი და აზერბაიჯანი იმ ქვეყნებს შორისაა, რომელთაც ყველაზე მაღალი მაჩვენებლები აქვთ, მაგრამ მთელ მსოფლიოში და განსაკუთრებით აფრიკაში მშობლები ამბობენ, რომ მათთვის უფრო სასურველია, ვაჟიშვილი ჰყავდეთ მეტი, ვიდრე გოგონა. როგორც ბონგაარტი ამბობს, „არსებობს დიდი, ფარული მოთხოვნა სელექციურ აბორტებზე“. თუ კავკასია მაგალითია, მაშინ ეს მოთხოვნა საკმაოდ ადვილად შესრულდება.გინალი
foreignpress.ge
