თბილისის, ქუთაისის, ოზურგეთის აქციებმა დაადასტურა, რომ „ქართული ოცნებისა“ და მისი ლიდერის, ბიძინა ივანიშვილის მიმართ საზოგადოების ნდობის ფაქტორი საკმაოდ დიდია, რაც შესაბამისად, უდიდეს პასუხისმგებლობას ანიჭებს თავად პოლიტიკურ ძალას, იმ საზოგადოების წინაშე, რომელიც ბევრად უფრო მკაცრი იქნება, ახალი ლიდერის მიმართ, ვიდრე ოდესმე. თუმცა, როდესაც  ხელისუფლების შეცვლაზეა ლაპარაკი, მის მიმართ კრიტიკულად განწყობილ ელექტორატს ნაკლებად აინტერესებს ხოლმე, რას სთავაზობს ახალი ლიდერი და კონკრეტულად რისთვის უნდა დაუჭიროს მხარი.

დღემდე არსებულ გამოცდილებას თუ გავითვალისწინებთ, შედეგად ვიღებთ უპასუხისმგებლო ხელისუფლებას და უკმაყოფილო ხალხს, რომელსაც აღარც აზრს ეკითხებიან და არც მისგან დამოუკიდებლად ქმნიან ისეთ გარემოს, რომ ადამიანებმა ნორმალურად ცხოვრება შეძლონ.

„ნაციონალურმა მოძრაობამ“ ძალიან კარგი მაგალითი მოგვცა, როგორი არ უნდა იყოს ხელისუფლება, მაგრამ 2003 წლამდე თავად მიხეილ სააკაშვილი აკრიტიკებდა შევარდნეძის ხელისუფლების კორუმპირებულ ჩინოვნიკებს. არსებობს თუ არა ისტორიის განმეორების საფრთხე და აცნობიერებს თუ არა თავად „ქართული ოცნება“ იმ პასუხისმგებლობას, რომლის აღებასაც აპირებს 2012 წლის საპარლამენტო არჩევნებში გამარჯვებით? - ამ თემებზე ფილოსოფოსი ზაზა ფირალიშვილი გვესაუბრება.

ბატონო ზაზა, როდესაც 27 მაისს, ბიძინა ივანიშვილი პირველად წარსდგა აქციაზე ხალხის წინაშე, მან ზოგადად თქვა, რომ ყველაფერი უკეთესობისკენ შეიცვლება, დარჩა შთაბეჭდილება, რომ ხალხი მას უპირობოდ უჭერს მხარს და არ ითხოვს კონკრეტიკას...

- დარწმუნებული არ ვარ, რომ ეს მთლად ასეა, იმიტომ, რომ ბიძინა ივანიშვილმა 27 მაისს მოხაზა ზოგადი კონტურები, რას აპირებს და როგორი პრიორიტეტები აქვს, დაასახელა კიდეც სოფლის მეურნეობა, ჯანდაცვა და განათლება.

აქციებზე საკმაოდ ზოგადი განცხადებები გაკეთდა, თუმცა შეიქმნა შთაბეჭდილება, რომ ხალხი დასჯერდა იმ ინფორმაციას, რაც მიიღო და უკმაყოფილოც არავინ ჩანდა. ამომრჩეველთან შეხვედრისას, როგორ ხდება, ბევრად მეტი აინტერესებთ თუ განწყობა კვლავ ძველებურია  - „ოღონდ მიშა არა“...

- ვერ ვიტყვი რომ ასეა, რამდენჯერაც მქონდა შეხვედრები, ხშირად მესმის კითხვები და დამრჩა შთაბეჭდილება, რომ ადრინდელთან შედარებით ქართველი ამომრჩეველი და საშუალო სტატისტიკური ქართველი დღეს უფრო პრაგმატულია და თავისი რჩეულისაგან უფრო კონკრეტულ რაღაცეებს მოითხოვს. მე მგონია, რომ ეს სასიკეთო ცვლილება ნამდვილად არის.

მართალია, ნებისმიერ პოლიტიკურ ფიგურას მომავალში გაუჭირდება, იმიტომ, რომ დამატებითი ტვირთი მოდის, მაგრამ სჯობს, პოლიტიკურ ფიგურებს გაუჭირდეთ, ვიდრე ადამიანები შემდეგ გულგატეხილნი დარჩნენ თავიანთი არჩევანის გამო.

როდესაც რეგიონებში მომიწია შეხვედრა, იქაც სრულიად კონკრეტული კითხვები იყო. იქ არ იყო სამიტინგო განწყობა, რევოლუციური განწყობის პროდუქტი რომ არის - „ოღონდ ეს არა და სხვა ვინც გინდა იყოს“.

ანუ, დღეს ასეთი განწყობა აღარ არის?

- ვერ გეტყვით, რომ ასეთი განწყობა აღარ არის, მაგრამ თანდათანობით სუსტდება, მიუხედავად იმისა, ხელისუფლებამ ბევრი „გააკეთა“ იმისთვის, რომ ეს განწყობა შექმნილიყო. ნაჩქარევი მშენებლობებით დაწყებული, სრულიად უმსგავსი ტყუილებით დამთავრებული, ქართველი კაცი უფრო ფრთხილი დარჩა თავის არჩევანში და ეს ბუნებრივიც არის. ეს პროგრესი და დინამიკა აუცილებლად  მოსალოდნელი იყო.

წლები, რომელიც ჩვენ გავიარეთ, განსაკუთრებით 2003 წლის შემდეგ, ძალზე სერიოზული ისტორიული პრაქტიკა აღმოჩნდა ჩვენთვის, რომ დავინახოთ განსხვავება პოლიტიკურ რიტორიკასა და იმ რეალობას შორის, რომელიც ამ რიტორიკას მოაქვს. ჩვენ ასე იოლად ვეღარ ვექცევით პოლიტიკური რიტორიკის ტყვეობაში, ეს აშკარაა.

თუ ეს ასეა, მაშინ იმ ლიდერის პასუხისმგებლობა ვინც საკუთარ თავზე ქვეყნის მართვის ტვირთს აიღებს, ბევრად გაზრდილი იქნება...

- ეს ბუნებრივი მდგომარეობაა, ეს არის ის ტვირთი, რომელსაც კისრულობს ნებისმიერი ასე თუ ისე, ნორმალური ქვეყნის ლიდერი და უნდა იკისრონ ჩვენმა ლიდერებმაც. ანუ, ეჭვიანი მზერა მას დასდევს თავიდანვე. არა თუ განსაკუთრებულია, ასეთი დამოკიდებულება, არამედ ბუნებრივიცაა იმიტომ, რომ ეს ასეც უნდა მომხდარიყო და ხდება კიდევაც.

ანუ, საქართველო მენტალურადაც უკვე დაადგა განვითარებული ქვეყნებისკენ მიმავალ გზას?

- თუ შეიძლება, რომ ასეთი გამოთქმა შემოვიტანოთ, სახელმწიფოებრივი ერი, ჩვენ ვყალიბდებით, როგორც სახელმწიფოებრივი ერი. დიდი იმედი მაქვს, რომ ის, რაც მოხდება ოქტომბერში არ იქნება ჩვეული რევოლუციების განმეორება, ანუ, ეს არ იქნება სრული კრახი ყოფილი პოლიტიკური ისტებლიშმენტისა და აბსურდული გამარჯვება ახალი პოლიტიკური ძალისა. გარკვეული ხარისხის ბალანსი იარსებებს.

აქამდე მიჩვეულები ვიყავით, რომ ერთპოლუსიანი პოლიტიკური მმართველობა ყალიბდებოდა და ეს ერთი პოლუსი შთანთქავდა ხოლმე მთელ პოლიტიკურ რესურსებს, სხვა პოლუსები ვეღარ ყალიბდებოდა ელემენტარულად იმის გამო, რომ სხვა რესურსები ჩაყლაპუყლი ჰქონდა ერთს, როგორც ხდებოდა თუნდაც სულ ერთი წლის წინ საქართველოში. მაგალითად, გასული წლის სექტემბერში ჩვენთან ასეთი სისტემა იყო.

ყველაფერი მიდის იმისაკენ, რომ დროთა განმავლობაში ჩამოყალიბდება ორ თუ სამპოლუსიანი პოლიტიკური სისტემა და ამის ნიშნებიც არის, იმიტომ, რომ არის გარკვეული კატეგორია ადამიანებისა, რომლებსაც სწამთ „ნაციონალური მოძრაობისა“, და ინარჩუნებენ ამ რწმენას. ვერ გეტყვით, მათი რაოდენობა რამდენი იქნება და როგორ აისახება ეს არჩევნებში, იქნება ეს 20 თუ 25 პროცენტი ან რაიმე სხვა რიცხვი, მაგრამ ყველა შემთხვევაში ის, რომ ადამიანები სწავლობენ გარკვეული იდეების გარშემო კონცენტრირებას და არა ფიგურების ირგვლივ, ეს უკვე ძალიან კარგია. თუმცა ამას დრო სჭირდება.

ხშირად ამბობენ, რომ რაც ხდება ქვეყანაში ეს საზოგადოების დამსახურებაა. თქვენი შეფასებით, საზოგადოება იმდენად მომწიფდა, რომ უკან დაბრუნების, ანუ ბელადის ირგვლივ გაერთიანების საფრთხე უკვე დაძლეულია?

- ყოველ შემთხვევაში, დღეს მოწოდება, რომ გაჰყევით ამას, ეს საქართველოს გადაარჩენს და გააბრწყინებას იბერიას, მსგავსი მოწოდებები არ გაისმის და თუკი გაისმის, ისევ სახელისუფლებო ბანაკიდან, თორემ ოპოზიციისგან ასეთი მოწოდებები არ გამიგია. ოპოზიცია დღეს გაცილებით უფრო რაციონალურია, გაცილებით თანმიმდევრულად ითვლის საკუთარ ნაბიჯებსა და განცხადებებს, გაცილებით უფრო დახვეწილი რიტორიკის მატარებელია, ვიდრე ხელისუფლება, რომელიც 2003 წლიდან მოყოლებული, ვერ გადაეჩვია რევოლუციური პათეტიკით საუბარს საკუთარ ხალხთან.

საზოგადოების ის ნაწილი, რომელსაც რევოლუციური პათეტიკა ნაკლებად ხიბლავს და რეალურად სურს უკეთეს ქვეყანაში ცხოვრება, დიდი მოლოდინით არის განწყობილი იმ პოლიტიკური ძალისადმი, რომელიც ძალაუფლებას გადაიბარებს. თქვენ საკმაოდ ახლოდან აკვირდებით ამ ყველაფერს და როგორ ფიქრობთ, რამდენად შეძლებს ახალი პოლიტიკური ძალა ამ მოლოდინის გამართლებას?

- როგორც გითხარით, საკმაოდ რთული იქნება. მაიმედებს ის გარემოება, რომ თვითონ ივანიშვილს ძალიან კაგად ესმის ეს. რა თქმა უნდა, რთული იქნება, იმიტომ, რომ დღეს გაცილებით უფრო რთულია საშუალო სტატისტიკური ადამიანის მოწონება დაიმსახურო. იმ ველურ აღტკინებას, რომელიც ჰქონდა ხოლმე ქართველ კაცს თავისი ლიდერის მიმართ, ცვლის სრულიად ნორმალური დამოკიდებულება - სიმპათია ან ანტიპათია.

ის, რომ ჩვენი მოქალაექები ყოფილ თუ თანამედროვე ლიდერებს აღიქვამენ როგორც ბელადს, ან მათ მიმართ რელიგიური გრძნობა აკავშირებდათ, ეს არ არის ნორმალური, როდესაც ჩვენს დღევანდელ პრეზიდენტს სიმღერებს, ლექსებს და პოემებს უძღვნიან, ეს აბსოლუტურად არანორმალურია.

ამ ფსევდო-რელიგიური რაკურსიდან უნდა გავიდეს ჩვენი პოლიტიკური ცხოვრება და საკუთრივ პოლიტიკურ ენაზე უნდა დაიწყოს მეტყველება, ეს კი თავად პოლიტიკოსებისთვის რთული ასპარეზია.

ყოველგვარი დაფარვის გარეშე შემიძლია ვთქვა, რომ ეს იქნება საკმარისად რთული, იმიტომ, რომ პოლიტიკოსს საქმე ექნება იმ საზოგადოებასთან, რომელიც მუდმივად არის დიალოგის რეჟიმში საკუთარ ხელისუფლებასთან და რომელიც მუდმივად მზად არის ეჭვისათვის. ეს უფრო მაღალი კლასის პოლიტიკურ კულტურას მოითხოვს, ვიდრე დღევანდელ ჩვენს ლიდერებს აქვთ, რომლებსაც ვუცქერთ წლების განმავლობაში.

ხედავთ „ქართულ ოცნებაში“ იმის პოტენციალს, რომ ამ ყველაფერს გაუმკლავდეს?

- რა თქმა უნდა, თუკი ამოცანა ჩნდება ეს ნიშნავს, რომ მისი გადაწყვეტის პოტენციალიც არსებობს. დარწმუნებული ვარ, რომ შუა აზიის ქვეყნებში მსგავსი ამოცანა არ გაჩენილა და კარგა ხანს არ გაჩნდება. ჩვენთან გაჩნდა ეს მოთხოვნა და როდესაც საზოგადოებისგან მოდის ასეთი იმპერატივი, რა თქმა უნდა, მისი გამკლავების გზებიც არსებობს. რა თქმა უნდა, კონკრეტული გზების დასახელება გამიჭირდებას რადგან ეს კონკრეტულ სიტუაციებთან არის დაკავშირებული.

რაც შეეხება შიშის დაძლევას, ესეც ძალზე საინტერესო მომენტია. ჩვენი მოქალაქეები შიშს ძლევენ არა სამიტინგო პათეტიკის დისკუსში, არამედ საკმაოდ მშვიდად და თანამიმდევრულად. ესეც ძალზე კარგი ნიშანია. 27 მაისის მოვლენები ახსენეთ თავიდან, 27 მაისს ადამიანებმა შიში დაძლიეეს, მაგრამ თავი გაიმხნევეს არა როგორც მშიშრებმა, ისტერიით (მსგავსიც კი არაფერი ყოფილა), ადამიანები გამოვიდნენ სრულიად მშვიდად და მშვიდი ირონიით უცქერდნენ ხელისუფლების პანიკასა და შიშს.

რეაქციები, რაც ხელისუფლებას აქვს, განსაკუთრებით ქუთაისის აქციის შემდეგ, ეს ნიშნავს, რომ დღეს ირაციონალურ რეაქციებს უნდა ველოდოთ არა საზოგადოების, არამედ ხელისუფლებისაგან. ის მიდის საზოგადოების დაშინებაზე.

თუნდაც, ხელისუფლების წარმომადგენელთა მიერ გაშვებული ჭორი, რომ  თურმე ამერიკის სახელმწიფო მდივანმა კარტ-ბლანში მისცა ხელისუფლებას, რომ ოპოზიციის წინააღმდეგ რაც უნდა ის გააკეთოს, ეს შეურაცხყოფაა ამერიკისა და დარწმუნებული ვარ, ქალბატონი კლინტონი თავს შეურაცხყოფილად იგრძნობს, ვიღაცამ რომ გააგებინოს რაღაც მსგავსს ლაპარაკობენ საქართველოშიო.

ანუ, ხელისუფლება იყენებს ნებისმიერ ხერხს, ეს იქნება, დაშინებები თუ მოსყიდვები, შეიძლება ფიზიკური ზემოქმედებებიც ადამიანებზე. ყველაფერს გააკეთებენ საიმისოდ, რომ  როგორმე აღადგინონ ის შიში, რომელზედაც შენდებოდა საქართველოს ხელისუფლება წლების მანძილზე.

სხვათა შორის ქალბატონმა კლინტონმა თქვა ასეთი ფრაზა, რომ საქართველოს ამოცანა არის შექმნას ძლიერი ინსტიტუტები და არა ძლიერი სახელმწიფო მოხელეთა აპარატი. თქვენი შეფასებით არსებობს საქართველოში საიმისო ბაზა, რომ შეიქმნას ასეთი ძლერი სისტემა, თუ ყველაფერი თავიდან იქნება ასაშენებელი?

- რაღაცეები უკვე ჩამოყალიბდა. პირადად მე დაახლოებით ოთხმოცდაათმა კაცმა მაინც მომკითხა, რომლებიც მეკითხებოდნენ „ქართული ოცნების“ წინასაარჩევნო პროგრამული დოკუმენტი როდის იქნებოდა, მისი გაცნობის სურვილი გამოხატეს. ეს ადამიანები არჩევენ ინსტიტუტებთან ურთიერთობას და არა ცალკეულ პიროვნებებთან, ეს უკვე მნიშვნელოვანია.

პოტენცია არსებობს, ვერ ვიტყვი, რომ  ჯადოსნური ჯოხის დაქნევით ეს ყველაფერი ორ და სამ დღეში განხორციელდება. ამ ყველაფერს დრო უნდა და რაც მთავარია, ისტორიული გამოცდილება. რა თქმა უნდა, ეს 20 თუ 25 წელი, რაც გავიარეთ, ძალიან მძიმე იყო, მაგრამ თუ გავიხსენებთ ქართულ პოლიტიკურ კულტურას 80-იანი წლების ბოლოს და შევადარებთ მას დღევანდელ პოლიტიკურ კულტურასთან, საერთო არაფერია. ჩვენ ამ 25 წლის განმავლობაში ყოველგვარი გადაჭარბების გარეშე ვამბობ, გადავდგით გიგანტური ნაბიჯები. ეს წარმოუდგენელია პოლიტიკური ელიტისთვის, ის ყოფილი პოლიტიკური ლიდერები, რომლებიც ერთ დროს გრგვინავდნენ და ჩვენს საზოგადოებრივ აზრს განსაზღვრავდნენ, დღეს უბრალოდ, ვერც კი გამოყოფდნენ თავს და ვეღარც კი მოახერხებდნენ საჯარო სივრცეში მოქცევას.

ანუ, პოლიტიკური კულტურაც იზრდება და ყალიბდება ის აუცილებელი პარადიგმები, რომელიც საჭიროა ნორმალური პოლიტიკური ცხოვრებისათვის. ამას დრო უნდა.

ქალბატონმა კლინტონმა მიზანზე მიგვანიშნა, საქართველოში დარწმუნებული ვარ, ძალიან ბევრმა ადამიანმა იცის, რომ ეს მიზანი ჩვენს წინაშე დგას. მაგრამ ვაიუშველებლის ატეხვა, რომ ეს უნდა გვქონდეს და რატომ არ გვაქვს, ნამდვილად არ შეიძლება. ამით ჩვენ თვითონვე ვიბრკოლებთ თავს.

რაღაცეები არ გვექნება და, ბუნებრივია, რომ არ გვექნება. 70 წელი ბოლშევიზმი იყო, მანამდე რამდენიმე ასეული წელი საკუთარი სახელმწიფოებრიობა არ გვქონია და რა თქმა უნდა, ჩვენ ისტორიული ჩვევები გვაკლია. როგორც იტყვიან, პოლიტიკური კუნთები გვაკლია, პოლიტიკური ინტელექტი გვაკლია. რა თქმა უნდა, ჯერ კიდევ რელიგიური დამოკიდებულება გვაქვს პოლიტიკური ფიგურებისა და პოლიტიკური მოვლენების მიმართ, რა თქმა უნდა, ძალიან ხშირად რეალისტური და რაციონალური დამოკიდებულება გვაკლია და ჩვენი დამოკიდებულება უფრო ემოციურია ხოლმე, ვიდრე რაციონალური და გააზრებული, მათ შორის იმ ადამიანებისგანაც რომლებიც თითქოს-და არ უნდა იყვნენ ემოციებს აყოლილი. ეს ყველაფერი არის, მაგრამ განკურნებადია და დრო გვჭირდება.

მიუხედავად იმისა, რომ მრავალწლიანი ისტორია გვაქვს, წმინდა პოლიტიკური თვალსაზრისით გამოუცდელი ხალხი ვართ.

ქუთაისის აქციის შემდეგ ხელისუფლება განსაკუთრებით სასტიკი გახდა „ქართული ოცნების“ წარმომადგენლების მიმართ და არავინ იცის, კიდევ რას მოიმოქმედებს ოქტომბრამდე. ამ ყველაფერს რა შეიძლება დაუპირისპიროს  „ქართულმა ოცნებამ“ ან საზოგადოებამ?

- უნდა გაგრძელდეს ის, რასაც აქამდე აკეთებდა „ქართული ოცნება“. მშვიდი, რაციონალური მოქმედებები და მუდმივი აპელირება კანონზე. სხვა მეთოდი ამის წინააღმდეგ არ არსებობს. რა უნდა ქნას „ქართულმა ოცნებამ“? უნდა გაიმეოროს ის, რასაც ეს ხელისუფლება აკეთებს? ეს ხომ უაზრობა იქნება, ამითი ხელისუფლება ჩაითრევს „ქართულ ოცნებას“ თავის ბოდვაში და ის, რასაც იმედით ვუცქერთ, დაგვეკარგება.

რაც დრო გავა და ხელისუფლება იგრძნობს, რომ მას ხელიდან ეცლება ადამიანთა სიმპათიები, ძალაუფლება ეცლება ხელიდან და შეიძლება დადგეს მისი პასუხისგების მომენტი, ანუ მომენტი, როდესაც ხელისუფლების წარმომადგენლებს პასუხისგება მოუწევთ საკუთარი საზოგადოების წინაშე, მით უფრო გამწარებული ჩაებღაუჭება ძალაუფლებას.

ლაპარაკია არა მხოლოდ ძალაუფლებაზე, არამედ დიდ ქონებაზეც. ალბათ, გაგვიგია მაინც, რომ დიდი ქონებისთვის ბრძოლა ძალიან ხშირად სისხლიანიცაა ხოლმე... არ გამიკვირდება, ყველაფერი მოსალოდნელია, რომ გააკეთოს ხელისუფლებამ, მაგრამ რაც დრო გადის, „ქართული ოცნება“ სულ უფრო მეტად საუბრობს იმ ენაზე, რომელიც დასავლეთს ესმის და „ნაციონალური მოძრაობა“ სულ უფრო მეტად შორდება დასავლური პოლიტიკის ენას.

„ნაციონალური მოძრაობა“ მხოლოდ „ქართულ ოცნებაზე“ ზეწოლით არ შემოიფარგლება და უკვე გამოჩნდა ნიშნები, რომ ცდილობს, ეუთოს დამკვირვებლებიც „ჩააწყოს“, ანუ მისთვის სასურველი ორგანიზაცია ჩამოიყვანოს დამკვირვებლად, ამ პრობლემას როგორღა მოევლება?

- რა თქმა უნდა, ყველა კონკრეტული შემთხვევა განხილული და შესწავლილი უნდა იყოს და დაიდოს შესაბამისი დასკვნები. რა თქმა უნდა, „ნაციონალური მოძრაობასთან“ დაკავშირებით ჩვენ ახლა ვიაზრებთ ბევრ რამეს, მაგრამ გავა დრო და გამომჟღავნდება ფაქტები, თუ „ნაციონალური მოძრაობა“ როგორ მუშაობდა უცხოეთის წარმომადგენლებთან და ხშრად, მთლად კეთილსინდისიერი არ იყო ის ხერხები, რომლებსაც ისინი იყენებდნენ უცხოელებთან მიმართებაში. ეს ყველაფერი გამჟღავნდება და მოსალოდნელიც არის. მთავარია, არსებობდეს ძალა, რომელიც შეინარჩუნებს რაციონალური და ზნეობრივი პოლიტიკის სიმაღლეებს და თუ ეს ძალა იარსებებს, რაც არ უნდა მოიმოქმედოს „ნაციონალურმა მოძრაობამ“, მარცხისთვის არის განწირული.

ერთადერთი შანსი „ნაციონალურ მოძრაობას“ გადარჩენისთვის აქვს ის, რომ, წმინდა ფსიქოლოგიური თვალსაზრისით აღიაროს ალტერნატივის შესაძლებლობა ქვეყანაში, მეორე პოლიტიკური პოზიციის არსებობა ფსიქოლოგიურად დაუშვას და მასთან დიალოგსა და პოლემიკაში განაგრძოს თავისი პოლიტიკური ცხოვრება. ეს არის მისი ერთადერთი შანსი. წინააღმდეგ შემთხვევაში, „ნაციონალური მოძრაობა“ შესაძლოა, შემორჩეს ჩვენს ისტორიას, აქტუალურ ისტორიას ვგულისხმობ. თუ ის ისევე მოიქცევა, როგორც აქამდე, რომ ის ერთადერთია, განუმეორებელი და ნებისმიერი, რომელიც მისგან განსხვავებულია, აუცილებლად მტერია და ქვეყნის მოღალატე, რა თქმა უნდა, ასეთ შემთხვევაში მას ისევე მოუწევს მარცხი, როგორც მანამდე მრავალი პოლიტიკური ძალა დამარცხდა საქართველოში. მართავდნენ ქვეყანას, მაგრამ დღეს ისტორიის ასპარეზიდან გასულები არიან.

ბოლო დროს ხშირად ვრცელდება ცნობა ბიძინა ივანიშვილის შესაძლო ლიკვიდაციის შესახებ. რამდენად რეალურად უყურებთ, რომ ასეთი საფრთხე მართლაც არსებობს და ვინმე ტერაქტს მოაწყობს, ან თუ უშვებთ შესაძლებლობას, რომ  შეიძლება ეს იყოს შემოგდებული ხელისუფლების მიერ იმისათვის, რომ აქციებზე ხალხი არ მივიდეს, ან ბიძინა ივანიშვილი არ გავიდეს ხალხში?

- შესაძლოა, ორივე მიზეზი იყოს. ერთი, რომ ვიღაც ცხელთავიანს შეიძლება თავში აზრად მოუვიდეს რაღაც მსგავსის გაკეთება. არიან ისეთებიც, რომლებიც აპოკალიფტურ ფერებში ხედავენ „ქართული ოცნების“ გამარჯვების შანსს.

არის ადამიანების და იგივე, ივანიშვილის შეშინების მცდელობაც. მერწმუნეთ, რომ ეს უმწეო მცდელობებია და არაფერი არ გამოვა. „ნაციონალურმა მოძრაობამ“ დიამეტრალურად უნდა შეცვალოს თავისი დამოკიდებულება ქართული პოლიტიკური ცხოვრების მიმართ. წინააღმდეგ შემთხვევაში ეს ხერხები, რომლებსაც ის დიდი ხანია, იყენებს, გაცვეთილი ხერხებია და მათ მხოლოდ იმას მოუტანს, რომ სააკაშვილს, როგორც პიროვნებას ჭაობში ჩაჰყვება კიდევ მრავალი ასეული ადამიანი და მათ შორის ისეთებიც, რომლებიც დღეს ქვეყანას სჭირდება თავისი გამოცდილების თუ პროფესიონალიზმის გამო. ეს მეტყველებს, რომ საკმაოდ მწირი არსენალი ჰქონია „ნაციონალურ მოძრაობას“. ისევ იმ ხერხებსა და მეთოდებს იყენებს, რომელიც ჰქონდა 2007 წლის შემდეგ. დიდი იმედი მაქვს, რომ ოქტომბრამდე შეძლებენ და გაიაზრებენ სიტუაციას.

როდესაც „ნაციონალური მოძრაობა“ ასე ვთქვათ, საიდუმლო შეხვედრებს მართავს სახელმწიფო ინსტიტუტებში დასაქმებულ ადამიანებთან, ძირითადი დრო ეთმობა საკუთარ წარმატებებზე საუბარს. როგორ ფიქრობთ, ამითი ცდილობენ, საკუთარი პოტენციური ამომრჩეველი შეინარჩუნონ და ეს ელექტორატი დაარწმუნონ, რომ მართლაც წარმატებული სისტემის შემადგენელი რგოლები არიან თუ ეს არის შეხსენება, რომ ისინი ვალდებული არიან მხარი დაუჭირონ?

- ისინი უფრო მეტად ცდილობენ, შექმნან შთაბეჭდილება, რომ საზოგადოებასთან დიალოგის რეჟიმში იმყოფებიან. დიალოგისთვის კი იწვევენ იმ ადამიანებს, რომლებიც მთლიანად მათზე არიან დამოკიდებული, ანუ სახელმწიფო სამსახურში დასაქმებული... ვინც ტელევიზორს უყურებს, მას შთაბეჭდილება რჩება, რომ ხელისუფლება საკუთარ ხალხთან დიალოგს აწარმოებს. მოსახლეობისგან ისმენს რა გაჭირვება აქვს და საკუთარ საქმიანობაზე ანგარიშს აბარებს. ამას წმინდა პროპაგანდისტული დანიშნულება აქვს და რეალურად არაფერის მომტანი არ არის, რადგან იქ მიყვანილი ადამიანების უმრავლესობამ ძალიან კარგად იცის, რა მდგომარეობაა ქვეყანაში.

„ნაციონალურმა მოძრაობამ“ რამდენიმე ძალიან ცუდი პრეცედენტი შექმნა. ჯერ კიდევ 2003 წლამდე მან საგრანტო კორუფციით საკმაოდ დააზიანა ჩვენი ახალგაზრდული მოძრაობა. ლოიალობის ნიშნით გასცემდა გრანტებს. ლოიალობის ნიშნით ადამიანების დაჯილდოება იქცა მის მთავარ მეთოდად და დღეს სამსახურსაც ვერ იშოვი, ძალიან კარგი სპეციალისტიც რომ იყო, თუ არ ხარ ლოიალური ამ ხელისუფლების მიმართ. ამითი მან ისეთი დარტყმა მიაყენა ჩვენს სახელმწიფოებრივ ცხოვრებას, რომ ამის გამოსწორებას შესაძლოა, ძალიან დიდი დრო დასჭირდეს. ეს ძალიან მძიმე დარტყმაა, როდესაც ადამიანი რაღაცას ემსახურება არა იმიტომ, რომ ასე სწამს და სჯერა, არამედ იმიტომ, რომ  ამისათვის გრანტით ან სამსახურით აჯილდოებენ. ასეთი სიტუაციის შექმნის უფლება ხელისუფლებას არ აქვს.

დღეს ძალიან ბევრ ადამიანს აქვს სამსახურის დაკარგვის შიში თუ ხელისუფლება შეიცვლება, ელოდებიან რომ მათი ცხოვრება უარესობისკენ შეიცვლება...

- თვითონ „ნაციონალურმა მოძრაობამ“ შექმნა ეს სიტუაცია. ადამიანები ან საკუთარი სურვილით ტოვებდნენ სამსახურს იმიტომ, რომ გაუსაძლის პირობებს უქმნიდნენ, ან უბრალოდ აგდებდნენ სამსახურებიდან მხოლოდ პოლიტიკური ნიშნით. მე რომ უნივერსიტეტიდან წამოვედი 2009 წელს, ნამდვილად შემიძლია გითხრათ, როგორ „ზრუნავდნენ“ რომ არალოიალური ადამიანები უნივერსიტეტიდან წასულიყვნენ. მიჭირს იმ სიტყვის გამოძებნა, რომლითაც შევაფასებდი ამ საქციელს - სრული უმსგავსობაა, რასაც ისინი სჩადიან თავიანთ საკადრო პოლიტიკაში. ბოლშევიკები ამას რომ აკეთებდნენ, ვიცოდით, რომ ეს ბოროტება იყო და თვალს ვხუჭავდით ამაზე, მაგრამ იმიტომაც არ გვინდოდა საბჭოთა კავშირი და ბოლშევიზმი, რომ ეს აღარ მომხდარიყო. ამათ აღადგინეს ბოლშევიზმი და მთელი ის საკადრო პოლიტიკაც, რომელიც ბოლშევიკებს ახასიათებდათ.

ამ ყველაფრის მიუხედავად, რასაც დღეს ხელისუფლება აკეთებს ოპოზიციის წინააღმდეგ, რისი იმედი გაქვთ, რამდენად მშვიდობიანი ოქტომბერი გვექნება?

- იმედი მაქვს, რომ ხელისუფლება შეიცვლება. თუმცა არანაკლები იმედი მაქვს, რომ ამ ცვლილებას არ ექნება რევოლუციური სახე, ჩვენ დავინახეთ, რომ ნებისმიერი რევოლუცია სიკეთის მომტანი არ არის. უნდა შევეგუოთ აზრს, რომ ჩვენი ქვეყანა უნდა გადავიდეს ნორმალური პოლიტიკური დიალექტიკის მნიშვნელზე.